 |
| William Blake, "Europe Supported By Africa and America", 1796 (cut) |
varieties in alphabetical order:
schwarz - german
sordes (dirt) - latin
sordidus (filthy) - latin
sort - danish
sorta (black paint) - oldnorse
sorti (dark cloud) - oldnorse
suarz - olddutch
svart - swedish, norse
svartr - oldnorse
svartur - icelandic
swart - frisian, afrikaans, olddutch, oldsaxon
swarthy (dark, brown) - welsh, english
swartizl (ink) - gothic
swarz - oldgerman
sweart - oldenglish
zwart - dutch
braon - bosnian, croatian, serbian
braun - german
broun - scottisch
brown - english
bruin - dutch
brun - danish, swedish, norse, french
brún - frisian
brúnn - icelandic
brunneis - latin
brūns - latvian
pruun - estonian
Words and expressions in OLB (numbers refer to fragments below):
SWART (black) - 1,2,6
THA SWARTA (the blacks) - 11b
SWARTE A.DEL (black (haired) Adel) - 18
SWARTE HÉRA (black hair) - 22
SWARTE KATTA (black cats) - 17
SWARTER (blacker) - 19
SWARTSTE (blackest) - 21
SWARTA.MÀNNISKA (black people) - 5,12
SWARTA MINNISKA ( ,, ) - 4
SWARTE MÀNNISKA ( ,, ) - 20c
SWARTE ÀND BRUNA MÀNNISKA (black and brown people) - 8,9
THÀT SWARTE FOLK (the black people) - 11a
LYDA.S FOLK ( ,, ) - 3,10,14
THÀT FOLK FON LYDA ( ,, ) - 20b
LYDA HIS BLOD (negroid blood) - 20a
BRUN (brown; adj.) - 16cd
BRUN VRFÀRVET (painted brown) - 20d
EN BRUN FINDAS FOLK (a brown Finda's-people) - 16a
BRUNA (browns; noun plur.) - 16b
BRUNA ÁGON ÀND HÉR (brown eyes and hair) - 13
BRUNE (brown-one) - 15b
BRUNE SKILD (brown shield) - 7
BRUNO (name) - 15a
 |
| Akka (Wotschúa) negress by Fr. Rheinfelder (1891) |
Fragments [page/line] and translations:
1 [007/01]
LYDA WAS SWART. KROL.HÉRED ALSA THA LÔMERA
Lyda was
zwart, met krullend haar zoals de lammeren
Lyda was black, with hair curled like that of lambs
2 [010/25]
THJU LÒFT WÀRT SWART
de lucht werd
zwart
the sky turned black
3 [031/13] Minno
LYDA.S FOLK NE MÉI NÉN ÉWA TO MÁKJANDE NI TO HALDANDE.
HJA SIND TO DVM ÀND WILD THÉR TO.
Lyda's volk kan geen wetten maken noch handhaven,
ze zijn daar te dom en wild voor.
Lyda's folk is not able to make or maintain laws.
They are too dumb and wild for that.
 |
| Mombasa natives with disks in their lips (1925) |
4 [048/18]
INVR LYDJA THÉR SEND THA SWARTA MINNISKA
in Lydja daar zijn de
zwarte mensen
in Lydja (there) are the black people
5 [068/26]
HI STEK THUS MITH SINUM FLÁTE NÉI LYDJA. THAT IS. LYDA HIS.LAND.
THÉR WILDON THA SWARTA.MÀNNISKA FÁTA HJAM ÀND ÉTA.
Hij stak dus met zijn vloot (over) naar Lydja, dat is Lyda's land.
Daar wilden de
zwarte mensen hen vatten en eten.
He thus crossed with his fleet to Lydja, that is Lyda's land.
There the black people wanted to catch and eat them.
6 [082/30]
THÉRUT FLÁT SWART BLOD
daaruit vloeide
zwart bloed
from it black blood flowed
7 [086/21]
FORTH HÉSER SIN BRUNE SKILD AN TOP
ÀND FOR RJUCH TO RJUCHT AN NÉI VSE FLÁTE.
Voorts hees hij zijn
bruine schild in top
en voer recht toe recht aan naar onze vloot.
Then he hoisted up his brown shield,
and sailed straightforward to our fleet.
8 [110/08]
TIL LYDA.S.BURCH. THÉR WAS EN GRATE FLÍT.
INVPPA THISRA FLÍT WÉRON AK MÀNNISKA THÉR HUSA VP PÀLA HÉDE.
MEN THÀT NÉR NÉN FRYA.S.FOLK. MEN THÀT WÉRON SWARTE ÀND BRUNA MÀNNISKA
THÉR THJANATH HÉDE TO ROJAR VMBE THA BUTA.FÁRAR TO HONK TO HELPANE.
HJA MOSTON THÉR BILÍWA TILTHJU THJU FLÁTE WITHER WÉI BRÛDA.
Te Lyda's-Burch, daar was een grote vliet (waterloop).
In-op deze vliet waren ook mensen die huizen op palen hadden.
Dat was echter geen Frya's Volk, maar dat waren
zwarte en bruine mensen
die gediend hadden als roeier, om de buitenvaarders naar huis te helpen.
Zij moesten daar blijven totdat de vloot weer vertrok.
At Lyda's-Burch (there) was a great fleet (waterway).
Upon this fleet there were also people that had houses on piles.
But that was no Frya's folk; they were black and brown men
who had served as rowers to help the naval crew come home.
They had to stay there till the fleet would leave again.
 |
| 'zwarte Pieten' from Dutch 'Sinterklaas' folklore (mid Nov. till 5 Dec.) |
9 [111/15]
ÀLKMÁRUM IS EN MÁRE JEFTHA FLÍT THÉR IN LÉID EN ÉLAND
VPPA THÀT ÉLÁND MOTON THA SWARTA ÀND BRUNA MÀNNISKA HWILA
ÉVIN AS TO LYDA.HIS.BURCH.
Àlkmárum is een meer of vliet, daarin ligt een eiland.
Op dat eiland moeten de
zwarte en bruine mensen verwijlen,
evenals te Lyda's-Burch.
Àlkmárum is a fleet (waterway) in which there is an island.
On that island the black and brown people must remain,
the same as at Lyda's-Burch.
10 [112/29] Apollánja
THÀT LYDA.S FOLK ÀND THÀT FINDA.S.FOLK SKIL EKKORUM VRDELGJA
ÀND WY MOTON THA LÉTOGA LANDA BIFOLKA.
Het
Lyda's-volk en het Finda's-volk zullen elkaar verdelgen,
en wij moeten de lege landen bevolken.
The Lyda's-folk and the Finda's-folk will destroy eachother
and we'll have to populate the empty lands.
11 [117/01] Fréthorik
THA STJURAR ÀND ÔR FÁRANDE FOLK. THÉR TO HONK WÉRON.
HÉDE HJARA SELVA MITH MÀGA AND SIBBA VPPIRA SKEPUM HRET.
MEN THÀT SWARTE FOLK FON LYDA.BURCH ÀND ALIKMARUM HÉDE ALÉN DÉN.
THA HWIL THA SWARTA SÛDWARD DRYVON HÉDON HJA FÉLO MÀNGÉRTNE HRET
ÀND NÉIDAM NIMMAN NE KÉM TO ÁSKA THAM HILDON HJA THAM TO HJARA WIVA.
De sturen en ander varend volk die thuis waren,
hadden zichzelf met magen* en sibben* op hun schepen gered.
Maar het
zwarte volk van Lyda-Burch en Alikmarum had evenzo gedaan:
Terwijl
de zwarten zuidwaarts dreven hadden ze vele meisjes gered,
en aangezien niemand die kwam vragen, hielden ze die als hun wijven (echtgenotes).
[* vermoedelijk wordt hier met 'sibben' bloedverwanten bedoeld, terwijl 'magen' andere verwanten (aangetrouwden e.d.) kunnen zijn]
The skippers and other seafaring folk who were at home,
had saved themselves with relatives and friends upon their ships.
But the black folk from Lyda-burch and Alikmarum had done the same;
while the blacks floated southward they had saved many girls,
and as no one came to ask them (back), they kept them as their wives.
12 [117/29] Fréthorik
TJAN JÉR LÉTTERE KÉMON THA STJURA FON FOR.ANA ÀND FON LYDABURCH.
HJA WILDON THA SWARTA MÀNNISKA MITH WIV ÀND BERN TO THET LAND UTDRÍVA.
THÉRWR WILDON HJA THÉRE MODER.IS RÉD BIWINNA. MEN GOSA FRÉJE.
KÀNST ÉN ÀND ÔR TOBEK FORA NÉI HJRA LÁNDUM THÀN ÁCHSTE SPOD TO MÁKJANDE.
OWERS NE SKILUN HJA HJARA MÁGA NAVT WITHER NE FINDA. NÉ SÉIDE HJA.
THÁ SÉIDE GOSA. HJA HÀVON THIN SALT PROVAD ÀND THIN BRÀD ÉTEN.
HJARA LIF ÀND LÉVA HÀVON HJA VNDER JOW HOD STÀLAD.
I MOSTE JOW AJNE HIRTA BISÉKA. MEN IK WIL THI EN RÉD JEVA.
HALD HJAM ALOND JOW WÀLDICH BISTE VMRA WITHER HONK TO FORA.
MEN HALD HJAM BI JOW BURGUM THÉR BÛTA.
WÁK OVIR HJARA SÉD ÀND LÉR HIAM AS JEF HJA FRYAS.SVNA WÉRE.
HJRA WIVA SEND HÍR THA STERIKSTA. AS RÉK SKIL HJARA BLOD VRFLJUCHTA.
TIL ER TO THA LESTA NAVT OWERS AS FRYA.S BLOD IN HJARA ÀFTERKVMANDE
SKIL BILÍWA. SÁ SEND HJA HÍR BILÉWEN.
Tien jaar later kwamen de sturen van Forana en van Lydaburch.
Zij wilden de
zwarte mensen met vrouw en kinderen het land uitdrijven.
Daarover wilden ze de Moeder om raad vragen. Maar Gosa vroeg:
"Kunt u één en ander terugvoeren naar hun land, dan moet u spoed maken.
Anders kunnen ze hun magen* niet wedervinden." "Nee", zeiden zij.
Toen zei Gosa: "Ze hebben uw zout geproefd en uw brood gegeten.
Hun lijf en leven hebben ze onder uw hoede gesteld.
U moest uw eigen hart bezoeken, maar ik wil u een raad geven.
Houdt ze totdat u bij machte bent om ze weer naar huis te voeren,
maar houdt ze buiten uw burchten.
Waak over hun zeden en leer hen alsof ze Fryas-zonen waren.
Hun vrouwen zijn hier de sterksten. Als rook zal hun bloed vervluchten,
tot er tenslotte niet anders dan Fryas-bloed in hun nakomelingen
zal overblijven." Zo zijn zij hier gebleven.
[* magen; zie boven]
Ten years later the seafarers came from Forana and Lydaburch.
They wanted to drive the black men, with wives and children, out of the land.
They wanted to win the Mother's counsil about it. But Gosa asked:
If you can take one and other back to their land, then you ought to hurry ('make speed'),
otherwise they will not find back their relatives. No, they said.
Then said Gosa: They have tasted your salt and eaten your bread.
Their body and life they have put under your protection ('hood').
You must consult your own heart. But I will give you one advice.
Keep them till you are able to send them back home,
but keep them out of your burghs.
Watch over their morals, and educate them as if they were Fryas-sons.
Their wives are the strongest here. Like smoke their blood will dissolve,
till at last nothing but Frya's blood will remain in their descendants. Thus they have stayed here.
 |
Modesto Brocos, "Redenção de Cam" (cut), 1895:
a Brazilian family each generation becoming whiter |
13 [132/06] Fréthorik
THÉR FONA KRÉKALÁNDA WÉI KVME SEND KWÁD THER TÁL
ÀND VPPIRA SÉD NE MÉI MÀN ÉL NAVT BOGA.
FÉLO HÀVATH BRUNA ÁGON ÀND HÉR.
HJA SEND NIDICH ÀND DRIST ÀND ANG THRVCH OVERBILÁWICHHÉD.
Die van de Krékalanden wegkomen, hun taal is kwalijk,
en hun zeden kan men allerminst prijzen.
Velen hebben
bruine ogen en haar.
Zij zijn nijdig (jaloers), driest (ruw, brutaal) en angstig door overbijgelovigheid.
Those that came from the Krékalands, their language is sordid,
and they should be ashamed of their morals.
Many have brown eyes and hair.
They are jealous, crude and fearful from being overly superstitious.
14 [141/04] Delá/ Hellénja
FINDA.S FOLK SKIL SINA FINDINGRIKHÉD TO MÉMA NITHA WENDA.
THÀT LYDA.S FOLK SINA KRÀFTA ÀND WI VSA WISDOM.
Finda's volk zal zijn vindingrijkheid tot algemeen nut aanwenden,
het Lyda's-volk zijn krachten en wij onze wijsheid.
Finda's folk shall contribute their ingenuity to the common good,
Lyda's folk their strength, and we our wisdom.
15 [151/01]
BRUNO. THAT IS BRUNE. THENE ÔTHERA SVJARING
Bruno, dat is
bruine, de andere zwager
Bruno, that is brown-one, the other brother-in-law
16 [157/04] about Adel
THA TWISK.LÁNDAR THAT SIND BANNANE ÀND WÉI BRITNE FRYA.S BERN.
MEN HJARA WIVA HÀVATH HJA FON THA TARTARUM. RÁWET.
THA TARTARA IS EN BRUN FINDAS FOLK ALTHUS HÉTEN
THRVCHDAM HJA ALLE FOLKA TO STRIDA UTTARTA.
HJA SIND AL HRUTAR ÀND RÁWAR.
THÉRFON SEND THA TWISK.LÁNDAR ALSA BLOD.THORSTICH WRDEN.
THA TWISKLANDAR THAM THJUS ÀRGNISE DÉN HÉDE.
HÉTON HJARA SELVA FRÍA JEFTHA FRANKA.
THÉR WÉRON SÉIDE MIN BROTHER. RÁDA. BRUNA. ÀND WITA MÔNG.
THÉRA THÉR RÁD JEFTHA BRUN WÉRON BITON HJARA HÉRE
MITH SJALK.WÉTER WIT. NÉI DAM HJARA ÔNTHLITA THÉR BRUN BI WÉR
ALSA WRDON HJA THESTO LÉDLIKER THÉR THRVCH.
De Twisklanders, dat zijn verbannen en ontvoerde Fryasbern,
maar hun vrouwen hebben ze van de Tartaren geroofd.
De Tartaren is
een bruin Findasvolk, zo genoemd omdat ze
alle volken tot strijd tarten. Zij zijn allen ruiters en rovers.
Daardoor zijn de Twisklanders ook bloeddorstig geworden.
De Twisklanders, die deze misdaad begaan hadden,
noemden zichzelf Fría of Franka.
Er waren, zei mijn broeder, rode,
bruine en witte onder.
Zij, die rood of
bruin waren, beten hun haar
met kalkwater wit. Omdat hun gezichten daarbij
bruin waren,
werden ze deste lelijker daardoor.
The Twisklanders are banished and kidnapped Frya's-born,
but their wives they have robbed from the Tartars.
The Tartars is a brown Finda's folk, thus named
because they provoke ('tarta') all peoples to battle.
They are all horsemen and robbers.
Hence the Twisklanders have also become bloodthirsty.
The Twisklanders who had committed the crime
called themselves Fría or Franka.
There were (among them) -my brother said- red, brown and white (men).
Those that were red or brown bleached their hair
white with lime-water. But as their faces were brown with that,
they had become only the more ugly.
17 [166/15]
THÉR SIND BONTE ÀND SWARTE KATTA. TIGRUM HÉTEN
THÉR SÁ GRÁT ALS GRÁTE KALVAR SIND. THÉR MINSK ÀND DJAR VRSLYNNE.
Er zijn bonte en
zwarte katten, tijgers geheten,
die zo groot als grote kalveren zijn, die mens en dier verslinden.
There are piebald and black cats, called tigers,
that are so big as big ('great') calves, that devour man and animal.
18 [195/01]
THÉRVMBE WIL IK THÀT FORMA VR SWARTE A.DEL SKRIVA.
SWARTE A.DEL WÉRE THENE FJURDE KENING AFTER FRÍSO.
Daarom wil ik ten eerste over
Zwarte Adel schrijven.
Zwarte Adel was de vierde koning na Friso.
Therefore I will firstly write about Black Adel.
Black Adel were the fourth king after Friso.
19 [196/06]
MEN JETA SWARTER AS SIN HÉR IS SINE SÉLE FVNDEN
Maar nog
zwarter als zijn haar is zijn ziel bevonden.
But yet blacker than his hair, his soul was found.
20 [199/30]
THA FHONÍSJAR SEND EN BASTRED FOLK. HJA SEND FON FRYA.S BLOD.
ÀND FON FINDA.S BLOD ÀND FON LYDA HIS BLOD.
THÀT FOLK FON LYDA SEND THÉR AS SLÁVONA.
MEN THRVCH THA VNTUCHT THÉR WÍVA HÀVON THISSA SWARTE MÀNNISKA
AL.ET ÔRA FOLK BASTRED ÀND BRUN VRFÀRVET.
De Fhonísjar zijn een bastaardvolk: Ze zijn van Frya's bloed,
en van Finda's bloed en
van Lyda's bloed.
Het
volk van Lyda zijn daar als slaven,
maar door de ontucht der wijven hebben deze
zwarte mensen
al het andere volk verbasterd en
bruin geverfd.
The Fhonísjar are a bastardised folk; they are of Frya's blood,
of Finda's blood and of Lyda's blood.
The folk of Lyda are there as slaves.
But through the lewdness of the wives, these black people have
bastardised all the other folks and painted them brown.
21 [207/22]
THA SKÉNNESTE WRDON HALDA VMBE VPPET LAND TO BILÍWANE
ÀND THA LÉDLIKSTA ÀND SWARTSTE WRDON AN BORD HALDEN
VMBE VPPA THA BENKA TO ROJANDE.
De schoonste werden gehouden om op het land te blijven
en de lelijkste en
zwartste werden aan boord gehouden
om op de banken te roeien.
The most beautiful were held to stay on the land
and the ugliest and blackest werd held on board,
to row upon the benches.
22 [208/22]
HI NILDE NAVT NE DÁJA THA HJA SKOLDON HJARA SELVA FRIAS BERN HÉTA
LIK RÉINTJA BIBODEN HÉDE.
MEN HI VRJET THÉRBI THATI SELVA SWARTE HÉRA HÉDE.
Hij wilde niet gedogen dat ze zichzelf Friasbern zouden noemen,
zoals Réintja aangeboden had.
Maar hij vergat daarbij dat hij zelf
zwarte haren had.
He did not want to allow that they would call themselves Frias-born,
like Réintja had proposed.
But he thereby forgot that he himself had black hair.
