STÉN ~ stone, brick, rock, gem

fired bricks ('baked' stones) at the Callantsoog beach, southwest of Texel and Den Helder

stan - oldenglish
stains - gothic
steen - dutch, afrikaans
stein - german, swedish, norse, danish
steinn - icelandic, oldnorse
sten - oldfrisian, oldsaxon, swedish, norse, danish
stien - frisian
stone - english

In the OLB, the word is used in the context of 'costly' (gem-) stones and amber ('burnstone'), of memorial ('grave'-) stones, of building stones/tiles/bricks, stone weapons, writing in stone and stone/rock in general (specification of fragments below).

1 [009/02]
VNDER KESTLIKE STÉNA LÉIDON HJA HJRA LIK DÀL
onder kostbare stenen legden zij haar lijk neer
under costly stones (marble?) they laid down her corpse

2 [028/29]
VMBE HIRA FRYA.DULF EN STÉN TO TO WJANDE
om aan haar verloofde een steen te wijden
to dedicate a (memorial) stone to her fiance

3 [048/24]
BARN.STÉN JUTA
barnsteen jutten (aan het strand zoeken)
to 'jut' (beachcomb) 'burnstone' (amber)

BÀRNSTÉN: burnstone, amber

4 [052/08]
HJA HÀVATH STÉNE WÉPNE
zij hebben stenen wapens
they have stone weapons

5 [057/07]
VMBE THÀT HJARA HAVE THRVCH ÉNE STÉNENE KÁDIK FORMATH WAS
omdat haar haven door een stenen kadijk gevormd was
because her haven (harbor) was formed through a stone quay-dike

6 [059/13]
ÁK WÉRON HJA SÉR NY. NÉI VSA BÀRNSTÉNUM
ÀND THÀT FRÉJA THÉR NÉI NAM NÉN ENDE.
MEN TÜNIS THÉR FÀRSJANDE WÉRE
BÁRDE THAT ER NÉN ÍSERE WÉPNE NER BÀRN.STÉNE MÁR HÉDE.
Ook waren zij zeer 'nieuw' (nijdig, benieuwd?) naar onze barnstenen,
en het vragen daarnaar nam geen einde.
Maar Tünis, die ver-(:vooruit-)ziend was,
beweerde dat hij geen ijzeren wapens noch barnstenen meer had.
They were also very needy/curious? of our amber
and the asking for it did not end.
But Tünis, who was foreseeing,
pretended that he had no more iron weapons nor amber.

7 [065/23]
100 ÀND 27 SKÉPUM. TOHRÉTH FÁR EN GRÁTE BUTA RÉIS.
RIK TO LÉDEN MITH BÀRNSTÉN. TIN. KÁPER. ÍSER. LÉKEN.
LINNENT. FILT. FÁMNA.FILT FON OTTER. BÉVER ÀND KANINA.HÉR.
100 en 27 schepen, toebereid voor een grote buitenreis,
rijk beladen met barnsteen, tin, koper, ijzer, laken,
linnen, vilt, vrouwenvilt van otter-, bever- en konijnenhaar
100 and 27 ships equipped for a great seavoyage,
richly laden with amber, tin, copper, iron, cloth,
linen, felt, womens-felt of otter-, beaver- and rabbit-hair

8 [071/12]
VSA BURCH (...) THÉR WI NV FON STÉN MÁKJA
onze burcht (...) die wij nu van steen maken
our burgh (...) that we now make of stone

9 [073/03]
WI HÉDON VSA STÉNE BURCH.WAL
MITH TWAM HORNUM OMTÉJEN ALTO THA SÉ
wij hadden onze stenen burgwal
met twee hoornen (hoeken) omtogen tot in zee
we had extended our stone burgh-wall
with two horns into the sea

10 [078/16]
BEFTHA HÁGA WALLUM FON LÁF THA FON STÉN
achter hoge wallen van loof of van steen
behind high walls of leafage or of stone

lapis lazuli inlays in Statue of Ebih-Il (25th-C. BCE)

11 [095/32]
HWÉRMÉI SKOLDE HJA HJRA SKÉNHÉD HÁGA. (...)
NAVT MITH STÉNA. WEL SEND HJRA ÁGON SAFT AS LÀMKES ÁGON
THACH TOLIK SA GLANDER THÀT MÀN THÉR SKRÔMLIK IN SJA NE MÉI.
Waarmee zou zij haar schoonheid verhogen? (...)
niet met (edel-)stenen, al zijn haar ogen zacht als die van lammetjes,
doch tegelijk zo vurig, dat men er (slechts) schromelijk in kan zien.
How could she improve her beauty? (...)
Not with (gem-)stones: for her eyes, though soft as of lambs,
are yet so glowing that one hardly dares see in them.

12 [096/26] (ode to Adela)
THRJU BERN WÉRON VP JENSKE GRÀF.STÉN SPRONGEN
drie kinderen waren op gindse (die ... daar) grafsteen gesprongen
three kids had jumped on that gravestone overthere

13 [097/23] (ode to Adela)
BY THA GRÀFSTÉN (...) IS MÀM HIRA LIK BIGRÀVEN.
VPPJRA GRÀF.STÉN HETH MÀN THISSA WORDA HWRYTEN
Bij de grafsteen (...) is Mam haar lijk begraven.
Op haar grafsteen heeft men deze woorden gegrift.
At that gravestone (...) Mom her body was burried.
On her gravestone these words were written.

14 [104/30]
HJA MAKADE EN RÉITNE HROF ÀND LÉIDE STÉNA THÉR VPPA
ze maakte een rieten dak en legde stenen daarop
she made a thatched roof and put stones (tiles) upon it

15 [105/31]
BOPPA THA DURA FON ALLE BURGUM IS.T IN STÉN UTWRYTEN
boven de deuren van alle burchten is het in steen gegrift
over the doors of all burghs it is written in stone

16 [106/18]
AN AIDER SID THÉRE TORE STÀT EN HUS.
LÔNG THRIJA HONDRED BRÉD THRIJA SJVGUN FÉT.
É.LIKA HÁCH BIHALVA THJU HROF THÉR ROND.LIK IS.
ALTHAM FON HÍR.BAKKEN STÉN
Aan iedere zijde van de toren staat een huis,
lang driemaal honderd-, breed driemaal zeven voet,
gelijk hoog, behalve het dak, dat rondlijk is.
Al dat van hiergebakken steen 
On all sides of the tower is a building ('stands a house'),
long three x hundred, broad three x seven feet,
equally high except the roof which is roundlike.
All that of here-baked stone (locally fired bricks)

17 [107/05]
THA WAGAR THÉRE TORE SEND MITH KESTLIKA STÉNA SMUKAD
De wanden van de toren zijn met kostbare stenen gesmukt.
The walls of the tower are decorated with costly stones.

18 [110/18]
BI.T.SUDER HÁVA.HÁVED STÉT THJU WÁRA.BURCH. EN STÉN.HUS
Bij het zuiderhavenhoofd staat de Wáraburch, een steenhuis
At the head of the south-haven, the Wáraburgh stands; a stone house (building)

19 [115/32]
IN SELLA MÔNATH KÉM STORNE.WIND UT.ET NORTHA WÉI.
MITH FORANDE BERGA FON ISE ÀND STÉNUM
In Sellamaand (febr.) kwam stormwind uit het noorden,
meevoerende bergen van ijs en stenen
In Sellamonth (Febr.) stormwind came from the north,
driving forth mountains of ice and stones

 
20 [116/14]
ANNA HELDE FONNA DIK FAND IK EN STÉN.
VSA SKRIVER HÉD.ER SIN NÔM IN.WRYTEN.
Aan de helling van de dijk vond ik een steen.
Onze schrijver had er zijn naam ingegrift
On the slope of the dike I found a stone.
Our scribe had written his name in it.

21 [136/29]
VMBIM KWIT TO WERTHANE JÁVON HJA HIM VRFLOD FON KESTLIKA STÉNUM
om hem kwijt te worden gaven ze hem overvloed van kostbare stenen
to get rid of him they gave him an overflow of costly stones

22 [137/21]
HI LÉRDE THÀT NIMMAN IN HJARA WAND MACHTE FROTA
VMBE GOLD HER SILVER NER KESTLIKA STÉNA
HWÉR NID AN KLÍWATH ÀND LJAVDE FON FLJUTH.
Hij leerde dat niemand in haar (Aarde's) wand mag wroeten
om goud, zilver noch kostbare stenen,
waar nijd aan kleeft en liefde van vlucht.
He taught that no-one should dig in her (Earth's) wall
for gold, silver nor costly stones
on which need (envy) clings and from which love flees.

23 [139/27]
THÀT THA FVLKVMINHÉD THÉRA MÀNNISKA THÉRIN BISTANDE
THAT.ER ÉVIN VNFORSTOREN WRDE SÁ THÀT KALDE STÉN.
dat de volkomenheid der mensen daarin bestaat,
dat hij even onverstoord worde als het koude gesteente
that the perfection of man consists
in becoming as impassive as cold stone

24 [150/01]
THÁ LÉT ER FJUWERTICH ALDA SKÉPA TOLAJA
MITH BURCH.WÉPNE. WOD. HIR.BAKEN STÉN. TIMBER.LJUD
MIRTSELÉRA ÀND SMÉDA VMBE THÉRMITH BURGA TO BVWANDE
toen liet hij veertig oude schepen toeladen
met burgwapens, hout, hiergebakken steen, timmerlui,
metselaren en smeden om daarmee burgen te bouwen
then he had fourty old ships be loaded
with burghweapons, wood, here-baked stone, timbermen (carpenters),
masons and smiths to build burghs therewith

25 [200/26]
KÉREN.HERNE JEFTHA KÉREN.ÀK IS ÉNE STÉNE BURCH
THÉR ÉR AN KÀLTA HÉRDE
Kérenherne (gekozen hoorn/hoek) of Kérenàk is een stenen burg,
die eer (vroeger) aan Kèlta behoorde
Kérenherne (chosen horn/corner) or Kérenàk is a stone burgh
that earlier belonged to Kàlta

~ ~ ~ ~ ~ ~

manufacturing of stones for the Tower of Babel, Caspar Luyken (1712)

precious stones, gems
STÉNA - 11
KESTLIKE STÉNA ('costly' stones) - 1,17
KESTLIKA STÉNA - 22
KESTLIKA STÉNUM - 21

memorial/ grave stones
STÉN (memorial stone) - 2
GRÀF.STÉN (gravestone) - 12,13ab

'burnstone', amber
BARN.STÉN - 3
BÀRNSTÉN - 7
BÀRN.STÉNE - 6b
BÀRNSTÉNUM - 6a

weapons of stone
STÉNE WÉPNE - 4

building with stone
FON STÉN MÁKJA (to make/build of stone) - 8
WALLUM FON STÉN (walls of stone) - 10
HIR.BAKEN STÉN (here-baked/fired stone; locally produced) - 24
FON HÍR.BAKKEN STÉN - 16
STÉN.HUS (stone house/building) - 18
STÉNA (roof-stones/tiles) - 14
STÉNE BURCH (stone citadel/ city) - 25
STÉNE BURCH.WAL (stone city-wall/-rampart) - 9
STÉNENE KÁDIK (stone quay-dike) - 5

to write in stone
IN STÉN UTWRYTEN (written in stone) - 15
SIN NÔM WRYTEN IN EN STÉN (written his name in a stone) - 20

other/ in general
THÀT KALDE STÉN (cold stone, rock) - 23
STÉNUM (stones, rocks) - 19