How did it sound? #1: the single V

[for other vowels see list here] 

To reconstruct the sound of the 'Fryas' language, I will now present a study of the vowels based on similar words in Dutch, Frisian, German and English (when applicable), starting with single "V" (double-V or W will come later). I have selected two texts for this, the newest (p. [00a]: "Okke, my son") and one of the oldest (p. [006]: "Our Primal History"), consisting of 512 and 552 letters respectively. When these texts do not have enough examples of the vowel, I will choose other fragments.

p. [00a]: "Okke, my son"

p. [006]: "Our Primal History"

OKKE MIN SVN. THISSA BOKA MOT I MITH LIF ÀND SÉLE WÁRJA. SE VMBIFATTATH THJU SKÉDNISSE FON VS ÉLE FOLK ÁK FON VSA ÉTHLUM. VRLÉDEN JÉR HÀB IK THAM ÛT.ER FLOD HRED TOLIK MITH THI ÀND THINRA MODER. THA HJA WÉRON WET WRDEN. THÉRTHRVCH GVNGON HJA ÀFTERNÉI VRDÀRVA. VMBE HJA NAVT TO VRLÍSA HÀB IK RA VP WRLANDISK PAMPÍER WRSKRÉVEN. SAHWERSA THV SE ERVE. MOT THV SE ÁK WRSKRÍVA. THIN BÀRN ALSA TILTHJU HJA NIMMERTHE WÉI NAVT NE KVMA. SKRÉWEN TO LJUWERT. NÉI ÁTLAND SVNKEN IS. THÀT THRJA THÛSOND.FJVWER HVNDRED ÀND NJUGON ÀND FJVWERTIGOSTE JÉR. THAT IS NÉI KERSTEN RÉKNONG THAT TVELF.HVNDRED.SEX ÀND FIFTIGOSTE JÉR. HIDDE TOBINOMATH OER.A LINDA. WÁK.

THAT IS VSA FORMA SKÉDNISE. WR.ALDA THAM ALLÉNA GOD ÀND ÉVG IS. MAKADE T.ANFANG. DANA KÉM TID. TID WROCHTE ALLE THINGA. ÁK JRTHA. JRTHA BÀRDE ALLE GÀRSA KRÛDON ÀND BÔMA. ALLET DJARA KWIK ÀND ALLE.T ÀRGE KWIK. ALHWAT GOD ÀND DJAR IS. BROCHT HJU BY DÉGUM ÀND ALHWAT KWÁD ÀND ÀRG IS. BROCHT HJU THES NACHTIS FORTH. ÀFTER.ET TWILIFTE JOL.FÉRSTE BÀRDE HJU THRJA MANGÉRTA LYDA WÀRTH UT GLÍANDE FINDA WÀRTH UT HÉTA. ÀND FRYA WÀRTH UT WARME STOF. THÁ HJA BLÁT KÉMON SPISDE WR.ALDA HJAM MITH SINA ÁDAMA. TILTHIU THA MÀNNESKA AN HIM SKOLDE BVNDEN WÉSA. RING AS HJA RIP WÉRON KRÉION HJA FRÜCHDA ÀND NOCHTA ANDA DRÁMA. WR.ALDA.S OD TRÀD TO RA BINNA. ÀND NW BÀRDON EK TWILIF SVNA ÀND TWILIF TOGHATERA. EK JOL.TID TWÉN.

Text 1

as vowel "o", "u", "ou":
SVN === (D) zoon, (F) soan, (G) Sohn, (E) son (plural in text 2, below)
VMBE/ VMBI- === (D/F) om/ om-, (G) um/ -um
VS/ VSA === (D) ons/ onze, (F) ús (sing. and plur.)
-THRVCH === (D) door, (F) -troch, (G) -durch, (E) -through
GVNGON* === (F) gongen
VP === (D/F) op, (E) up
THV === (F) do, (G) du, (E) thou
KVMA** === (D) komen, (F) komme, (G) kommen, (E) come
SVNKEN === (D) gezonken, (F) sonken, (E) sunk
FJVWER === (F) fjouwer, (E) four
HVNDRED === (D)honderd, (F) hûndert, (G) hundert, (E) hundred
[* elsewhere spelled GONGON]
[** varieties with "O": KOM.OF, OMKOMTH, KOMATH, ÀFTERKOMANDA]

in combination VR, now (D/G) "ver-", (F) "fer-":
VRLÉDEN === (D) verleden, (F) ferline
VRDÀRVA === (D) verderven, (F) ferdjerre, (G) verderben
VRLÍSA === (D) verliezen, (F) ferlieze, (G) verlieren
[note: VR can mean 'over' and 'for' and is often equal to OVIR, OVER, WR, OER, OR]

as consonant "v" or "w":
VRDÀRVA === (D) verderve
ERVE === (D) erve, (F) ervje
-SKRÉVEN/ -SKRÍVA* === (D) -schreven/ -schrijve, (F) -skreaun/ -skriuwe
TVELF** === (D) twaalf, (F) tolve, (G) zwölf, (E) twelve
[* also spelled SKRÉWEN, SKRÍWEN/ SKRÍWA, SKRIWA]
[** elsewhere spelled TWELIF, TWÉLIF, TWILIF (most common), TWILLIF, TWILF]

in combination AV:
NAVT === (D) niet, (F) net, (G) nicht, (E) not
(see elsewhere: LAVWA: (D) leeuw, (F) liuw, (G) Löwe, (E) lion)

Text 2:

as vowel:
VSA - as above
BVNDEN === (D) gebonden, (F) bûn, (G) gebunden, (E) bound
SVNA === (D) zonen, (F) soannen, (G) Söhne, (E) sons (singular in text 1, above)

in combination ÉV:
ÉVG === (D) eeuwig, (F) ivich, (D) ewig

[[[ conclusions and audio samples will be follow later]]]

About the new English translation

For two samples of the new translation, see here.

Below a few examples (of many) of the more significant differences between the new translation and the one by Sandbach, which was not based on the original text, but on Ottema's first Dutch translation of it:

page	Transliteration	Sandbach, 1876	Ott, 2018 (provisional)
S.13 - [006/28]	RING AS HJA RIP WÉRON KRÉION HJA FRÜCHDA ÀND NOCHTA ANDA DRÁMA. WR.ALDA.S OD TRÀD TO RA BINNA.	As soon as they were full grown they took pleasure and delight in the visions of Wr-alda. Hatred found its way among them.	As they matured, they became fruitful and dreamed of pleasure. They received Wralda's ‘od’ into them,*
S. 21 - [012/26]	ALLERA MÀNNALIK THÉR [...] MOT IK ANDA BÀRN.TAM ÉNER SLÁFINE FÁRA LÉTA.	If any man [...] let him be to you as a vile slave;	Anyone who [...] must be paraded with collar and leash like a slave girl.
S. 43 - [029/26]	SAHWERSA THÉR SWETHNATA ET SÉMNE KYVA ÀND SANA VR ENZE SÉKA THA VR LÁND	If any of our neighbours quarrel and fight about any matter except land,	If neighbors should quarrel among each other and enter into a dispute over some cause or piece of land
S. 49 - [033/30]	MINA ERVA DRÉG IK OM IN MINA BOSM.	[Minerva:] I carry my possessions in my own bosom.	[Minerva:] ‘I carry “min” — that is, my — “erva” in my heart.**
S.177 - [129/23]	THACH NÉI THAT WI TWA DÉGA FORTH PILATH HÉDE	but after two days' slow sailing	However, after we had hurried on for two days,

* ‘od’ — probably ‘life force’ or ‘Holy Spirit’ of the Christian tradition; compare German: ‘Gottes Odem’. Related to Middle-Dutch ‘(h)o(e)de’: testicle.
** ‘erva’ — explained in prior sentence as ‘inherited estates’.

Kwartierstaat Ottema - van Heukelom

kwartierstaat Ottema-van Heukelom

16) Tjitte Ottema 1711-1794

17) Taetske Nannes 1724-?

18) Geert?

19)

20) Dirk

21)

22) Nolle Rinkes 1707-1749

23) Antje Alberts 1710-1748

24) Jan van Heukelom 1693-1762

25) Geertruij Witkops 1700-1774

26) Johannes van Putten 1698-1760

27) Elisabeth Boutkan ?-1782

28) Steven van Geuns 1694-1757

29) Dieuwertje Roos 1696-1737

30) Jan van Delden 1700-1770

31) Sophia de Booser 1704-1758

8) Nanne Ottema 1745-1812

9) Hendrikje Geerts 1739-1812

10) Jan Dirkse 1741-1817

11) Akke Nollides 1764-1831

12) Jan van Heukelom 1730-1806

13) Petronella van Putten 1728-1766

14) Matthias van Geuns 1735-1817

15) Sara van Delden 1739-1809

4) Nicolaus Ottema 1779-1808

5) Minke Dirks 1781-1857

6) Nicolaas van Heukelom 1761-1809

7) Sophia van Geuns 1771-1807

2) Jan G. Ottema 1804-1879

3) Sara van Heukelom 1805-1850

kinderportret Sara

2) Jan Gerhardus Ottema, geb. 1-12-1804 Doetinchem (ged. 30-12 Hervormd), ovl. 19-3-1879 Leeuwarden, doctor in de wijsbegeerte en letteren (overzicht levensloop en publicaties, zie onder), z.v. Nicolaus Ottema en Minke Dirks;
tr. 28-7-1830 Utrecht
3) Sara van Heukelom, geb. 24-2-1805 Leiden (Doopsgezind), ovl. 25-12-1850 Leeuwarden, d.v.  Nicolaas van Heukelom en Sophia van Geuns.
Geen kinderen.


=== ouders


4) Nicolaus (Claas) Ottema, rector van de Latijnse school Doetinchem resp. Brielle (thans Venkelstraat 6), ged. 19-10-1779 Leeuwarden (geref.), ovl. 8-9-1808 Brielle (aan koortsen), z.v. Nanne Ottema en Hendrikje Geerts;
tr. 10-4-1803 Leeuwarden
5) Minke Jans Dirks, geb. 1781 Leeuwarden, ovl. 3-3-1857 Leeuwarden, won. Leeuwarden (1828), rentenierster, won. "onder de Linden binnen Utrecht", d.v. Jan Dirks en Akke Nolledes.
Kinderen:

1. Jan Gerhardus Ottema, ged. 30-12-1804 Doetinchem (zie 2)
2. Jan Dirks Ottema, ged. 23-7-1806 Doetinchem.
3. Hendrik Ottema, geb. 1808, ovl. 14-10-1826 Utrecht.

lakenmerk fa. v. Heukelom

6) Nicolaas van Heukelom, geb. 18-6-1761 Leiden (ged. 8-4-1781 Dg.), ovl. 24-6-1809 Leiden (begr. Katwijk aan Zee), lakenfabrikant (zie alhier blz. 77); tr. (1) 3-6-1786 Utrecht Maria Schoongevel; tr. (2) 15-7-1792 Harlingen Fokje Huidekoper (ovl. 21-11-1796 Leiden), z.v. Jan van Heukelom en Petronella van Putten;
tr. (3) 23-6-1801 Utrecht
7) Sophia van Geuns, geb. 14-12-1771 Groningen, ovl. 12-10-1807 Leiden (wonende te Hogewoerd bij de Rijnstraat, begr. Katwijk aan Zee), d.v. Matthias van Geuns en Sara van Delden.
Kinderen uit (2):

1. Jan Pieter van Heukelom, geb. 1793, ovl. 10-12-1815 Zoeterwoude (verdronk na val door ijs), student rechten.
2. Folkert van Heukelom, geb. 11-10-1794 Leiden, ovl. 1848, advocaat, auteur "Dissertatio... de Aerario Romano", ambtenaar bij het Ministerie van Financiën, dichter.

uit (3):

3. Petronella van Heukelom, geb. 1803, ovl. 31-10-1825 Utrecht
4. Sara van Heukelom, geb. 21-2-1805 Leiden (zie 3)
5. Matthias van Heukelom, geb. 7-9-1806 Leiden, ovl. 3-3-1865 Arnhem, wijnkoopman; tr. 6-5-1842 Leeuwarden Agatha de Clercq, geb. 1806 Amsterdam, ovl. 25-5-1887 Arnhem, d.v. Gijsbert de Clercq en Maria de Clercq, wed. Bernardus Brouwer (geen kinderen). [zie geschilderde portretten]
   

Portret van de kinderen van Nicolaas van Heukelom (1761-1809) door Christiaan van Geelen (1794-1826)

=== grootouders


8) Nanne Ottema, ged. 24-1-1745 Grouw, begr. 20-5-1812 Leeuwarden, commissaris van het Harlinger veer (tussen Harlingen en Amsterdam), belijdenis Leeuwarden 12-12-1766, z.v. Tjitse Ottema en Taetske Nannes;
tr. 1-10-1769 Beetsterzwaag (beide won. Leeuwarden alwaar otr.)
9) Hendrikje Geerts, geb. 1739, ovl. 22-12-1812 Leeuwarden (ouders niet vermeld), koopvrouw.
Kinderen:

1. Engeltje Ottema, ged. 29-10-1769 Beets, begr. 18-12-1793 Leeuwarden; tr. 13-6-1790 Workum/Leeuwarden Lammert Roelofs.
2. Tjitse Ottema, geb. 23-6, ged. 10-7-1772 Leeuwarden, ovl. 4-10-1809 Leeuwarden; tr. 17-5-1795 Leeuwarden/Blessum Jetske Appelhof, geb. 1771 Leeuwarden, ovl. 26-12-1833 Leeuwarden (5 kinderen in 1809), d.v. Oege Appelhof en Aafke van der Meulen.
3. (Taetske Ottema, geb. 6-5, ged. 29-5-1774 Leeuwarden)
4. Geerardus, ged. 17-7-1777 Leeuwarden.
5. Claas Ottema, ged. 19-10-1779 Leeuwarden (zie 4)
6. Taetske Ottema, ged. 12-1-1782 Leeuwarden.

10) Jan Dirks Dirkse, geb. 1741 Leeuwarden, ovl. 5-1-1817 Leeuwarden (ouders niet vermeld);
tr.
11) Akke Nollides/ Nolles, geb. 1746 Gorredijk, belijdenis 6-6-1794 Leeuwarden, ovl. 15-11-1831 Leeuwarden, d.v. Nolle Rinkes en Antje Alberts.
Kinderen:

1. (Dirk, ged. 15-10-1766 Leeuwarden)
2. (Nolle, ged. 2-12-1767 Leeuwarden)
3. Tjamke, ged. 11-7-1770 Leeuwarden
4. Dirk, ged. 28-9-1772 Leeuwarden
5. (Antie, ged. 30-4-1775 Leeuwarden)
6. Nolle Dirks, ged. 26-8-1776 Leeuwarden, won. Leeuwarden (1828)
7. Antje Dirks, ged. 22-3-1879 Leeuwarden, ovl. 9-3-1837 Leeuwarden; tr. 15-4-1804 Leeuwarden Jan Reerink, geb. 1776 Lochum Duitsland, ovl. 20-2-1852 Leeuwarden.
8. Minke Jans Dirks, ged. 13-6-1781 Leeuwarden (zie 5).
9. Pietrik Dirks, ged. 27-9-1783 Leeuwarden, won. Haarlem (1828)
10. Janke Dirks, ged. 17-5-1786 Leeuwarden, ovl. 1-5-1848 Beverwijk; tr. 31-10-1807 Sneek/Leeuwarden Steven Wybes Bleeker.
11. Dirkje, ged. 7-9-1788 Leeuwarden

12) Jan (II) van Heukelom, geb. 7-5-1730 Leiden, begr. 22-2-1806 Leiden (won. Hogewoerd), lakenfabrikant, econoom, winnaar gouden medaille prijsvraag  van  het  Utrechts  Provinciaals  Genootschap van Kunsten en Wetenschappen, z.v. Jan (I) van Heukelom en Geertruij Witkops;

Jan III van Heukelom

tr. 8-6-1757 Leiden
13) Petronella van Putten, geb. 16-11-1728 Leiden, begr. tussen 29-3 en 5-4-1766 Leiden, d.v. Johannes van Putten en Elisabeth Boutkan.
Kinderen:

1. Jan (III) van Heukelom, ged. 15-4-1758 Leiden, ovl. 4-7-1835 Noordwijkerhout, lakenfabrikant, raadslid Leiden; tr. 15-2-1780 Elisabeth Goverts.
2. Nicolaas van Heukelom, geb. 18-6-1761 Leiden (zie 6).
3. Geertruida van Heukelom, geb. 13-7-1764, ovl. 7-1-1816 Amsterdam; tr. Jan van Geuns (zie 14-15)

Matthias van Geuns

14) Matthias van Geuns, hoogleraar geneeskunde Utrecht (doopsgezind, zie ook biografie), geb. 2-9-1735 Groningen, ovl. 9-12-1817 Utrecht, z.v. Steven Janszn van Geuns en Diewertje Roos;
tr. 6-11-1763 Groningen
15) Sara van Delden, geb. 3-10-1739 Groningen, ovl. 18-12-1809 Utrecht, d.v. Jan van Delden en Sophia de Booser.
Kinderen:

1. Jan van Geuns, geb. 14-9-1764 Groningen, ovl. 25-1-1834 Nijmegen, doopsgezind predikant; tr. 24-7-1793 Leiden Geertruyda van Heukelom (zie 12-13).
2. Debora Jozina van Geuns, geb. 27-10-1765 Groningen, ovl. 1854, ongehuwd.
3. Steven Jan van Geuns, geb. 18-10-1767 Groningen, ovl. 16-5-1795 Utrecht, medicus, hoogleraar Utrecht; tr. 27-10-1794 Utrecht Klasina Johanna Jacoba de Vlieger (1768-1798).
4. Jacob van Geuns, geb. 10-1-1769 Groningen, ovl. 7-12-1832 Amsterdam, medicus/ bankdirecteur; tr. 23-6-1801 's-Graveland Regina Christina Voombergh (1774-1821).
5. Sophia van Geuns, geb. 14-12-1771 Groningen (zie 7).
6. Isaak Matthias van Geuns, geb. 11-12-1772 Groningen, ovl. 19-4-1804 Den Haag, jurist, overheidsfunctionaris; tr. 18-1-1803 Den Haag Suzanna Elisabeth Boursse Wils (1780-1813).
7. Josina Gepke van Geuns, geb. 26-5-1776 Groningen, ovl. 11-5-1852 Utrecht; tr. 16-8-1809 Utrecht medicus Dr. IJsbrand de Kock (1781-1868).

=== overgrootouders


16) Tjitse Rimmerts Ottema, executeur van Idaarderadeel, (hertr. 25-4-17621 Grouw Ynske Hylkama), won. Grouw 1740, ged. 13-12-1711 Balk, ovl. 19-8-1794 Grouw, z.v. Rimmer Eelkes Ottema en Ymk Lieuwes;
tr. 5-5-1743 Grouw (otr. 14-4-1740 Balk)
17) Taetske Nannes, ged. 19-3-1724 Balk (won. Balk 1740), d.v. Nanne Franses en Antje Innes.
Kinderen:

1. Nanne Ottema, ged. 24-1-1745 Grouw (zie 8)

18) Geert/  Gerardus?
19)


20) Dirk
21)


22) Nolle Rinkes, geb. 1707 Kortezwaag, ovl. 15-12-1749 Gorredijk, tr. (2) 9-2-1749 Gorredijk Trijntje Stephanus (uit Bergum, wed. Claas Minnes, hertr. Freerk Perzijn);
tr. (1)
23) Antje Alberts, ged. 14-9-1710 Gorredijk, ovl. 9-1-1748 Gorredijk.
Kinderen:

1. Rinke Nollides, geb. 18-7-1739 Gorredijk, ovl. 1-7-1810 Leeuwarden (begr. Gorredijk), molenaar, kalkbrander Ritsumazijl, jeneverstoker, gortmaker, pelmolenaar, koopman, armenvoogd , gemeentebestuurslid Leeuwarden; tr. Grietje Douwes.
2. Akke Nollides/Nolles, geb. 1746 Gorredijk (zie 11)

uit (2):
(Nolle, ged. 1-3-1750 Gorredijk (vader is overleden), begr. 30-7-1753 Opsterland.)


24) Jan (I) van Heukelom, geb. 2-8-1693, ovl. 18-9-1762 Leiden, z.v. Matthijs van Heukelom (1663-1725) en Barbara;
tr.
25) Geertruij Witkops, geb. 9-4-1700 Zwolle, ovl. 26-2-1774 Leiden, d.v. Johannes Witkops en Elisabeth.
Kinderen:

1. Matthijs van Heukelom, geb. 11-8-1725 Leiden.
2. Geertruida van Heukelom, geb. 24-3-1727 Leiden.
3. Jan (II) van Heukelom, geb. 7-5-1730 Leiden (zie 12).
4. Hendrik van Heukelom, geb. 7-8-1736 Leiden.
5. Frans van Heukelom, geb. 17-7-1738 Leiden.

26) Johannes van Putten, geb. 31-8-1698 Rotterdam (Oud Katholiek), ovl. 9-10-1760 Rottrerdam, later doopsgezind, z.v. Jacobus van Putten en Maria Foeck;
tr. 22-9-1723 Rotterdam
27) Elisabeth Boutkan, ovl. 22-10-1782 Leiden, d.v. Nicolaes Jacobus Boutkan en Maria Deckers.
Kinderen:

1. Nicolaas van Putten, geb. 27-1-1727 Rotterdam
2. Petronella van Putten, geb. 16-11-1728 Leiden (zie 13)
3. Jacobus van Putten, geb. 9-4-1731 Rotterdam
4. Maria van Putten, geb. 16-8-1733 Rotterdam
5. Elisabeth van Putten

28) Steven Janszn van Geuns, geb. 1-7-1694, Neustadt-Gödens, ovl. 25-3-1757 Groningen lakenhandelaar uit Oost-Friesland, Doopsgezind, z.v. Jan Stevensz. en Gepke Lubberts Cremer;
tr. 12-1-1718 Groningen
29) Diewertje Roos, geb. 9-12-1696, ovl. 4-6-1737 Groningen, d.v. lakenkoopman Thijs Hiddes Roos en Jozina Denijs.
Kinderen:

1. (Jan, geb en ovl. 1719)
2. Jozina van Geuns (1720-1808); tr. 1747 Groningen Jacob Bezoet (1722-1779, koopman.
3. Jan van Geuns (1722-1780), ijzerhandelaar; tr. 1746 Hiltje Bartels Terwisga.
4. Gepke van Geuns (1724-1766)
5. (Thijsia/ Sytske 1727-1737)
6. (Matthias, geb. en ovl. 1730)
   
7. Matthias van Geuns, geb. 2-9-1735 Groningen (zie 14).

Jan van Delden

Sophia de Booser

30) Jan van Delden, geb. 24-4-1700 Groningen, ovl. 15-1-1770 Groningen, graanhandelaar, z.v. Izaak Berends van Delden en Sara de Bozer;
tr. 28-5-1729 Groningen (geschilderde portretten in Gron. Museum)
31) Sophia de Booser, geb. 18-3-1704 Groningen, ovl. 30-12-1758 Groningen, d.v. Willem Jans de Booser (zilversmid) en Grietje Torringa.
Kinderen:

1. Sara van Delden, geb. 3-10-1739 Groningen (zie (15).
2. Margaretha van Delden, geb. 19-8-1744 Groningen; tr. 23-7-1771 Grijpskerk Melchior Willem de Raadt.

=== bet-overgrootouders


32) Rimmer Eelkes Ottema;
tr.
33) Ymk Lieuwes, ged. 12-3-1685 Balk, d.v. Lieuwe Gerrits en Ymk Reins.
Kinderen:

1. Tjitse Rimmers Ottema, ged. 13-12-1711 Balk (zie 16).
2. Lieuwe, ged. 12-8-1716 Balk.
3. Ysk, ged. 13-3-1718 Balk.
4. Rein Rimmers Ottema, ged. 29-8-1723 Balk; tr. Gertje Innes.
5. Jelle, ged. 20-10-1726 Balk.

=========================================================


Overzicht levensloop Dr. J.G. Ottema
1804 geboren
candidaatsexamen Letteren in Groningen
1824 inschrijving universiteit Utrecht
1828 promotie "de Sophoclis Antigone"
1830 gehuwd
1830 - 1834 conrector te Harlingen
1834 aanstelling praeceptor gymnasium Leeuwarden
1850 echtgenote overleden
1855 aanstelling conrector gymnasium Leeuwarden
1870 (24 nov.) aanvang studie v.h. handschrift Over de Linden
1872 eervol ontslag gymnasium Leeuwarden / publicatie Thet Oera Linda Bok
1879 overleden
(N.B. secretaris van het Friesch Genootschap van geschied-, oudheid- en taalkunde: lid sinds 1832, bestuurslid sinds 1843, zie ook hier)

onvolledig overzicht der publicaties:
1844 Iets over de Friesche taal
1845 Verhandeling over den loop der rivieren door het land der Friezen en Batavieren
1845 Redevoering over het ontstaan der Zuiderzee
1850 Kores. Historisch-chronologisch onderzoek naar den tijd der Babylonische ballingschap
1853 Die olde Freesche chronike, met aanteekeningen van E. Epkema
1853 Gesta Frisiorum
1853 De jubelperiode aangewend bij de tijdrekening van de geschiedenis der Israëlieten
1855 Geschiedenis der Joden gedurende het tijdvak der Babyl. ballingschap onder de overheersching der Perzen
1859 Opschrift der grafzuil van Psamtik. Bijdrage tot de chronologie der Babyl. ballingschap
1860 Gelegenheidsrede bij de oprichting van het monument voor Dr. Simon Stijl te Harlingen
1865 De evangeliën van Mattheus en Markus in hunne oorspronkelijke overeenstemming hersteld
1872 Thet Oera Linda Bok
1873 Geschiedkundige aanteekeningen en ophelderingen bij Thet Oera Linda Bok
1874 De Koninklijke Akademie en het Oera Linda Bok
1876 De Deventer courant en het Oera Linda Bok
1876 Thet Oera Linda Bok (2e editie)
1878 Geschiedkundige aanteekeningen... (2e editie)

Huijser en zijn oudoom Winkler ~ Parenteel

silhouet van J.G. Huijser,
vermoedelijk door hemzelf vervaardigd

Jan Gerard Huijser (1878-1962, III.1.2 sub 2 in parenteel), auteur van "Nieuw Licht in het Oera-Linda Mysterie", was een kleinzoon van de bekende Tiberius Cornelis Winkler (1822-1897, II.1 in parenteel) en (oud-) oomzegger van Johannes Winkler (1840-1916, II.7 in parenteel).

Nadat Eelco Verwijs aanvankelijk zeer enthousiast was over het handschrift (1867), maar er uiteindelijk geen harde uitspraken over durfde doen, noch een vertaling leverde, verklaarde Johannes Winkler het na een kennelijk oppervakkig 'onderzoek' voor vals (1869). Daarna nam Dr. Ottema het over en raakte al snel overtuigd van de authenticiteit van wat hij het "Oera Linda Bok" zou noemen. Winkler maakte posthuum zijn verdachten bekend: Haverschmidt, Verwijs en Over de Linden zouden samen het handschrift hebben gewrocht.

Huijser was 35 jaar oud toen zijn oudoom overleed. Het is opmerkelijk dat hij zelf een geheel andere theorie had over de vermeende maker(s) van het handschrift. Hieronder de gedeeltelijke parenteel van de gezamenlijke voorouders van Jan Gerard Huijser en Johannes Winkler: Lourens Winkler en Trijntje Spoelstra te Leeuwarden.

Twee fragmenten uit "Nieuw Licht in het Oera-Linda Mysterie" (1954), waarin zowel naar Huijser's grootvader T.C. Winkler, als deszelfs oudoom J. Winkler wordt verwezen

PARENTEEL WINKLER-SPOELSTRA (deel)

(I) Lourens Tjebbes Winkler, geb. 1797 Leeuwarden, ovl. 27-3-1874 Leeuwarden, koopman, z.v. Tiberius Cleyenburg Winkler en Elizabeth Margaretha Sontag;
tr. 9-5-1821 Leeuwarden:
Trijntje Spoelstra, geb. 1795 Leeuwarden, ovl. 23-12-1864 Leeuwarden, d.v. Cornelis Oedzes Spoelstra en Jeltje Schaap.
Kinderen:

1. Tiberius Cornelis Winkler, geb. 28-5-1822 Leeuwarden ==>> zie (II.1)
2. Elisabeth Margaretha Winkler, geb. 1-1-1824 Leeuwarden ==>> zie (II.2)
3. Lourens Sontag Winkler, geb. 4-10-1825 Leeuwarden, ovl. 17-3-1864 aan boord schoenerschip, stuurman; tr. 19-8-1856 Haarlem Catharina Petronella Hübner, geb. 5-10-1831 Haarlem, ovl. 14-1-1913 Haarlem, d.v. Martinus Hübner en Petronella Scharringhuizen (geen kinderen).
4. Jeltje Winkler, geb. 11-12-1826 Leeuwarden ==>> zie (II.4)
5. Maaike Winkler, geb. 27-1-1833 Leeuwarden ==>> zie (II.5)
6. (Doetje Winkler, geb. 6-10-1835 en ovl. 29-7-1838 Leeuwarden)
7. Johannes Winkler, geb. 12-9-1840 Leeuwarden ==>> zie (II.7)

=== generatie II ===

Tiberius Winkler

nogmaals, op hogere leeftijd

(II.1) Tiberius Cornelis Winkler, geb. 28-5-1822 Leeuwarden, ovl. 18-7-1897 Haarlem, geneesheer, conservator Teylers Museum, z.v. Lourens Winkler en Trijntje Spoelstra;
tr. 4-11-1844 Leeuwarden:
Klaaske Kramer, geb. 24-9-1821 Leeuwarden, ovl. 11-11-1886 Haarlem, d.v. Lodewijk Hendrik Kramer en Hiltje Pieters van der Meer.
Kinderen:

1. Hiltje Winkler, geb. 10-11-1845 Leeuwarden, ovl. 11-11-1911 Hilversum, ongehuwd en zonder beroep.
2. Trijntje Winkler, geb. 30-1-1847 Leeuwarden ==>> zie (III.1.2)
3. Dirkje Winkler, geb. 5-1-1849 Leeuwarden, ovl. 3-11-1926 Den Haag, ongehuwd en zonder beroep.
4. Elisabeth Margaretha Winkler, geb. 29-7-1851 Leeuwarden, ovl. 20-5-1888 Haarlem, ongehuwd en zonder beroep.
5. Alexandrina Petronella Winkler, geb. 8-1-1854 Den Helder, ovl. 22-4-1896 Haarlem, ongehuwd en zonder beroep.

--- broer/zus

(II.2) Elisabeth Margaretha Winkler, geb. 1-1-1824 Leeuwarden, ovl. 25-11-1881 Haarlem, d.v. Lourens Winkler en Trijntje Spoelstra;
tr. 2-9-1852 Leeuwarden
Binze Tjittes Stoffels, geb. 1826 Sint Jacobiparochie, kapitein, z.v. Tjitte Stoffels en Wobbeltje Binzes van der Werf.
Kinderen:

1. Trijntje Elisabeth Margaretha Stoffels, geb. 7-12-1853 Leeuwarden ==>> zie (III.2.1)
2. Laura Catharina Petronella Stoffels, geb. 6-7-1856 Leeuwarden, ovl. 27-3-1925 Soest.
3. Tiete Stoffels, geb. 30-10-1858 Leeuwarden ==>> zie (III.2.3)

--- zussen

Jeltje Winkler

(II.4) Jeltje Winkler, geb. 11-12-1826 Leeuwarden, ovl. 2-2-1863 Dokkum, d.v. Lourens Winkler en Trijntje Spoelstra;
tr. 21-4-1853 Leeuwarden
Johannes Jacobus Hansma, geb. 27-2-1831 Dokkum, ovl. 29-11-1903 Hilversum, boekhandelaar en uitgever, z.v. Reitze Hansma en Martha Stelwagen, hertr. 1865 Murkje Blauw.
Kinderen:

1. Martha Hansma, geb. 5-2-1854 Dokkum, ovl. 24-2-1883 Haarlem, ongehuwd hoofdonderwijzeres.
2. Trijntje Hansma, geb. 13-4-1855 Dokkum, ovl. 22-7-1887 Dokkum, ongehuwd en zonder beroep.
3. Sjoukje Hansma, geb. 28-6-1857 Dokkum, ovl. 16-3-1939 Hilversum.
4. Laurens Hansma, geb. 26-1-1860 Dokkum, ovl. 10-5-1920 Renkum, uitgever; tr. 22-5-1888 Dokkum Dirkje IJpes, geb. 1861 Dokkum, ovl. 15-5-1914 Apeldoorn, d.v. Jan Ypes en Wilhelmina Petronella Henneman (geen kinderen).
5. Leendert Hansma, geb. 20-8-1861 Dokkum ==>> zie (III.4.5)

--- zussen

(II.5) Maaike Winkler, geb. 27-1-1833 Leeuwarden, ovl. 31-12-1888 Leeuwarden, d.v. Lourens Winkler en Trijntje Spoelstra;
tr. 21-12-1853 Leeuwarden
Johannes Marcus, geb. 23-2-1828 Leeuwarden, ovl. 10-1-1903 Leeuwarden, koopman in manufacturen, z.v. Jacobus Marcus en Elisabeth Feddema.
Kinderen:

1. Lijsbeth Jacoba Marcus, geb. 24-1-1855 Leeuwarden; tr. 5-9-1895 Leeuwarden Frederik Sjoerd Vening, geb. 1847 Leeuwarden (zonder beroep), ovl. 27-5-1915 Soest, z.v. Cornelis Sleeswijk Vening en Titia Louise le Maire.
2. Laurens Marcus, geb. 10-5-1856 Leeuwarden ==>> zie (III.5.2)
3. Jacobus Marcus, geb. 10-12-1857 Leeuwarden (geen nadere gegevens bekend)
4. Henderikus Marcus, geb. 20-10-1859 Leeuwarden ==>> zie (III.5.4)
5. Trijntje Marcus, geb. 10-5-1861 Leeuwarden, ovl. 25-12-1949 Ede.
6. Catharina Marcus, geb. 10-5-1861 Leeuwarden, ovl. 17-5-1882 Leeuwarden, leerling apotheker, ongehuwd.
7. Cornelis Johannes Marcus, geb. 25-8-1863 Leeuwarden ==>> zie (III.5.7)
8. Jeltje Marcus, geb. 1-3-1865 Leeuwarden ==>> zie (III.5.8)
9. Tiberius Cornelis Marcus, geb. 26-7-1866 Leeuwarden, ovl. 13-7-1847 Leeuwarden, koopman; tr. 8-5-1906 Leeuwarden Johanna Klaasen, geb. 1869 Leeuwarden, d.v. Arnoldus Klaasen en Baukje Johanna Kramer (geen knd.).
10. Binse Marcus, geb. 31-10-1867 Leeuwarden, leerling photograaf Maastricht
11. Andries Marcus, geb. 30-1-1869 Leeuwarden ==>> zie (III.5.11)
12. (Laura Marcus, geb. 21-3-1871 en ovl. 11-12-1871 Leeuwarden)
13. Willem Marius Marcus, geb. 13-3-1872 Leeuwarden ==>> zie (III.5.13)

--- zus/broer

Johannes Winkler

(II.7) Johannes Winkler, geb. 12-9-1840 Leeuwarden, ovl. 11-3-1916 Haarlem, z.v. Lourens Winkler en Trijntje Spoelstra;
tr. 27-5-1865 Idaarderadeel
Andrieske Tjallings Römer, geb. 1838 Grouw, ovl. 10-2-1866 Leeuwarden, d.v. Tjalling Johan Römer en Grietje Wybrens Epema.
Kind:

1. Laurens/Andries Winkler, geb. 3-2-1866 Leeuwarden [27-2 Inschrijving van het vonnis van de rechtbank, waarbij de voornaam van het kind wordt gewijzigd van "Laurens" in die van "Andries"] ==>> zie (III.7.1)

=== generatie III ===

(III.1.2) Trijntje (Tine) Winkler, geb. 30-1-1847 Leeuwarden, d.v. Tiberius Cornelis Winkler en Klaaske Kramer;
tr. 29-3-1873 Haarlem
Jan Gerard Huijser, geb. 1831 Leeuwarden, tabaksfabrikant, won. Blitar op Java (1878), z.v. Hendrik Roelof Huijser en Adriana Maria Onnen
Kinderen:

1. Clara Adriana Huijser, geb. 1876 Kediri (NL-Indië); tr. 15-9-1898 Haarlem Michiel Lugt, geb. 1873 Amsterdam, ovl. 12-6-1950 Haarlem, kassier, z.v. Dirk Cornelis Abraham Lugt en Anna Margareta Plemp (div. knd.).
2. Jan Gerard Huijser, geb. 8-4-1878 te Blitar (Java, NL-Indië), ovl. 26-1-1962 Den Haag, rechter bij de arrondissementsrechtbank, adviseur genealogie en heraldiek, tekenaar, schilder, etser, auteur "Nieuw Licht in het Oera-Linda Mysterie" (1954); tr. 17-11-1910 Rotterdam Anna Maria Gasille, geb. 14-7-1884 Zierikzee, d.v. Jacob Marinus Gasille en Helena Johanna de Looze (1 dochter, ovl. op 19 jarige leeftijd, 1931 Amsterdam).

--- nichten

(III.2.1) Trijntje Elisabeth Margaretha Stoffels, geb. 7-12-1853 Leeuwarden, ovl. 9-8-1904 Velsen, d.v. Elisabeth Margaretha Winkler en Binze Tjittes Stoffels;
tr. 1-10-1880 Rheden  
Johannes Eekhof, geb. 1851, ovl. 23-1-1932 Brummen (hertr. Anna Susanna van den Honest), landmeter kadaster, z.v. Lourens Eekhof (letterzetter) en Beatrix Hoekstein
Kind:

1. Beatrix Eekhof, geb. 20-7-1882 Arnhem, won. 1933 Brummen of omg.

--- zus/broer

(III.2.3) Tiete Stoffels, geb. 30-10-1858 Leeuwarden, ovl. 8-11-1920 Den Haag, assistent apotheker, z.v. Elisabeth Margaretha Winkler en Binze Tjittes Stoffels;
tr. 28-10-1890 Utrecht  
Dina Charlotta van den Berkhof, geb. 1868 Utrecht, d.v. Anthonie van den Berkhof en Johanna de Roos.
Kinderen:

1. Elisabeth Margaretha Stoffels, geb. 1893; tr. 23-4-1919 Den Haag Berend Cornelis Rozenbeek, geb. 1888 Heerenveen, ovl. 22-2-1940 Hilversum, boekhandelaar, z.v. Hiebo Rozenbeek en Jancke Cats
2. Anton Laurens Johan Stoffels, geb. 1896, kantoorbediende; tr. 27-11-1925 Den Haag Maria Anna Elisabeth Tillema, geb. 1900, d.v. Hendrik Jacobus Tillema en Maria Anna Elisabeth Reijmeringer.

--- neven

(III.4.5) Leendert Hansma, geb. 20-8-1861 Dokkum, ovl. 4-12-1940 Assen, boekhandelaar, z.v. Jeltje Winkler en Johannes Jacobus Hansma;
tr. 12-11-1886 Apeldoorn  
Gabriella Christina Francisca Brack, geb. 1858 Zwammerdam, ovl. 13-4-1926 Assen, d.v. Willem Cornelis Brack en Maria Christina Hees.
Kinderen:

1. Maria Christina Hillegonda Adriana Hansma, geb. 14-4-1889 Apeldoorn, ovl. 16-2-1962 Assen; tr. Arie Dionijsius de Vroom, geb. 29-6-1891 Harderwijk, boekhandelaar, ovl. 21-12-1944 Hamburg-Neuengamme (Duitsland), z.v. Willem de Vroom en Engelina Verdonk (eerder gesch. van Elize Johanne Weijtingh)
2. Line Christine Hansma, geb. 30-5-1892 Apeldoorn, ovl. 31-3-1960 Assen (won. Wonseradeel); tr. Gerrit Groenendaal.

---neven

(III.5.2) Laurens Marcus, geb. 10-5-1856 Leeuwarden, officier van gezondheid Haarlem, z.v. Maaike Winkler en Johannes Marcus;
tr. 26-7-1888 Breda  
Helena Antoinetta Henriette Lindman, geb. 31-7-1856 Batavia (NL-Indië), ovl. 2-8-1931 Utrecht, d.v. Lazarus Lindman en Louisa de Brouw.
Kind: 

1. Helena Antoinette Henriette Marcus, geb. 11-3-1897 Haarlem

--- broers

(III.5.4) Henderikus Marcus, geb. 20-10-1859 Leeuwarden, ovl. 22-9-1945 Apeldoorn, koopman, z.v. Maaike Winkler en Johannes Marcus;
tr. 2-10-1894 Leeuwarden  
Johanna Nijland, geb. 17-8-1869 Leeuwarden, ovl. 27-1-1935 Apeldoorn, d.v. Hendriks Arends Nijland en Ariana Pieternella Johanna Molenaar.
Kinderen:

1. Johannes Marcus, geb. 9-10-1896 Leeuwarden
2. Hendrik Arend Marcus, geb. 23-4-1898 Leeuwarden, auteur "De kamers van koophandel en fabrieken in Nederland" (1927).

--- broers

(III.5.7) Cornelis Johannes Marcus, geb. 25-8-1863 Leeuwarden, geneesheer, z.v. Maaike Winkler en Johannes Marcus;
tr. (1) 19-3-1889 Breda  
Bertha Adolphine Lindman, geb. 16-7-1858 Batavia (NL-Indië), ovl. 2-6-1910 Vrijenban, d.v. Lazarus Lindman en Louisa de Brauw;
tr. (2) 4-1-1921 Apeldoorn  
Johanna Wilhelmina Marius, geb. 1878 (wed. Albertus Pull ter Gunne), d.v. Johan Christiaan Theodoor Marius en Jacoba Hendrika de Zaaijer.
Kind uit (1):

1. Louise Laura Chimène Marcus, geb. 26-5-1891 Vrijenban; tr. 30-5-1912 Vrijenban Hendrik Johan Willem Verniers van der Loeff, geb. 21-1-1889 Nijmegen, won. Soerabaja 1915, z.v. Hendrik Joahn Willem Verniers van der Loeff en Carolina Cornelia Wolf (1 zoon ovl. op zee 1942 bij Gibraltar).

--- broer/zus

(III.5.8) Jeltje Marcus, geb. 1-3-1865 Leeuwarden, ovl. 10-4-1943 Apeldoorn, d.v. Maaike Winkler en Johannes Marcus;
tr. 16-4-1889 Leeuwarden
George Friedrich Willem Geill, geb. 11-2-1859 Krabbendijke, ovl. 19-1-1933 Apeldoorn, arts, z.v. Jan Adam Geill en Gerarda Berendina van Zadelhoff.
Kinderen:

1. Gerharda Berendina Geill, geb. 20-9-1898 Krabbendijke, ovl. 1987; tr. 20-8-1924 Apeldoorn Mattheus Jacobus Christian Büchli,
2. Eliza Jacobus Geill (♂), geb. 12-7-1902 Krabbendijke, ovl. 2-6-1943 Kinsayok, Thailand, (Burma Railway camp), suiker planter Java, sergeant infanterie; tr. Atje Gesiena de Vries.

--- zus/broer

(III.5.11) Andries Marcus, geb. 30-1-1869 Leeuwarden, ovl. 11-6-1951 Nijmegen, rijksveearts/ rijkskeurmeester, z.v. Maaike Winkler en Johannes Marcus;
tr. 21-11-1911 Sittard  
Maria Catharina Josephina Engelbertha Roefs, geb. 22-1-1881 Sittard, d.v. Joseph Roefs en Maria Christina Romans.
Kind:

1. Erik Joost Andries Marcus, geb. 27-10-1912 Zevenaar, ovl. 15-9-1987 Nijmegen, notaris; tr. 30-11-1944 Nijmegen Marie Josephine Eugenie Antoinette Derks, geb. 4-11-1935 Nijmegen, ovl. 26-5-1993 Nijmegen, d.v. Antonius Johannes Derks en Marie Josephine Eugenie Corten.
   

--- broers


(III.5.13) Willem Marius Marcus, geb. 13-3-1872 Leeuwarden, meubelmaker/ politiecommissaris, z.v. Maaike Winkler en Johannes Marcus;
tr. 2-7-1903 Amsterdam  
Johanna Christina Maria Elizabeth van Westerhoven, geb. 1-8-1880 Delfshaven, d.v. Louis Franciscus Maria van Westerhoven (toneelspeler) en Pietertje de Heer (toneelspeelster)
Kind:

1. Nelly Christine Elise Marcus, geb. 1904 Amsterdam; tr. 5-7-1929 George van den Bergh, geb. 25-4-1890 Oss, ovl. 3-10-1966 Oegstgeest, lid tweede kamer staten generaal SDAP, z.v. Samuel van den Bergh en Rebecca Willing, eerder gesch. van Jeannette Elizabeth van Dantzig.

--- neven

(III.7.1) Andries Winkler, geb. 3-2-1866 Leeuwarden , ovl. 6-8-1914 Haarlemmerliede (zonder beroep), z.v. Johannes Winkler en Andrieske Tjallings Römer;
tr. 29-7-1897 Haarlem
Alida van Blaaderen, geb. 1872 Nieuwer-Amstel, ovl. 5-1-1945 Haarlem, d.v. Hendrik van Blaaderen en Alida Knap.
Kinderen:

1. Johan Winkler, geb. 6-10-1898 Haarlem, leraar middelbaar onderwijs; tr. 18-7-1923 Amsterdam (gesch. 24-4-1939) Klara Hedwig Charlotte Richter, geb. 29-8-1891 Berlijn (Duitsland), gescheiden van Pieter Oege Bakker, d.v. Christoph Adolf Paul Richter en Ferdinandine Caroline Agnes Laub
2. Hendrik Winkler, geb. 13-5-1903 Haarlem, houtkoper; tr. 9-6-1925 Haarlem Alida Maria Stadt, geb. 1904 Haarlemmerliede, d.v. Klaas Stadt en Geertje de Jong
3. Andries Laurens Winkler, geb. 18-1-1905 Haarlem, dienstplichtig 1925, inschr. Zandvoort.
4. Gerrit Willem Winkler, geb. 27-5-1907 Haarlem, ovl. 2-7-1964 (begr. Haarlem); tr. Johanna Wilhelmina van Zee, geb. 2-11-1911, ovl. 6-2-2000 (begr. Haarlem) (dochter Alida Johanna Winkler, geb. 13-3-1943, ovl. 10-1-1973 begr. Haarlem)

Minerva and Frana - Samples

Samples of the new translation and transliteration, together with facsimiles of the original manuscript.

 

The online "Gutenberg" version of Ottema's Dutch translation

... is NOT the full 1876 (second) edition!

The title page and 'voorbericht' (foreword) suggest that it is, but the actual translation and transliteration that follow are from the 1872 (first) edition, as I will demonstrate below.

Several important improvements that Ottema made in his second edition were missed this way (as they were missed by Sandbach in his 1876 translation of Ottema's 1872 edition).

Some of these differences are presented below. Also, a short essay by Ottema about the page numbering is missing on Gutenberg. This Dutch text is presented for the first time on the web here.

Correct PDF's of both editions are here:
1872
1876

1. Title page: Gutenburg has 1876 version

front page from 1971 facsimile edition of 1876 original

online gutenberg.org version: mixed 1872 and 1876 edition

2. Ottema essay about page numbering missing on Gutenberg!
What follows in the original, but is missing in the Gutenberg version: A short essay by Ottema, titled "The manuscript of the Oera Linda book has existed long before the year 1600". This yet untranslated Dutch text is added at the bottom of this post.

3. Ottema's 1876 'voorbericht' (foreword): included at Gutenberg

end of foreword in both versions

4. Ottema's 1872 'inleiding' (introduction): from both 1872 and 1876 version, included at Gutenberg

5. Transliteration (even page nrs.) and translation (odd page nrs.): Gutenberg has 1872 version!
Examples of improvements in Ottema's 1876 edition that were missed, both on Gutenberg (pseudo 1876 edition) and in Sandbach's translation:

O'72 and Gutenberg, p.55:
"door listen en drogredenen wisten zij alles te bewijzen en te verbreiden."
O'76:
"door drogredenen wisten zij alles te wijzigen en te bederven."  
("... to change and distort"; i.m.o. "wijzigen" was not an improvement)

S'76:
"by craft and subtlety were able to explain and spread them around."
Ott:
"they managed to explain and distort them all through misinterpretations."
transliteration Ott [038/15]:
THRVCH WANKÉTHINGA WISTON HJA ALLE TO WISA ÀND TO VRBRUDA.

O'72 and Gutenberg, p.69:
"uithoofde zij dikwijls anders niet deden dan barnsteen jutten (aan het strand zoeken)."
O'76:
"uithoofde zij bijna anders niet deden..."
S'76:
"because often they did nothing else than look for amber (jutten) on the shore."
Ott:
"because almost all they did was [lit.: they did almost nothing else than] ‘jut’ or collect amber on the shores;"
transliteration Ott [048/23]:
UTHAVEDE HJA TOMET NAVT OWERS NE DÉDON AS BARN.STÉN JUTA.

O'72 and Gutenberg, p. 173:
"Maar Friso, die trotsch en hartstochtig was"
O'76:
"... die trotsch en hardvochtig was"
S'76:
"But Friso was proud and passionate"
Ott:
"But Friso, who was proud and cold-blooded"
transliteration Ott [127/06]:
MEN FRISO THÉR STOLTE ÀND HERD.FOCHTICH WÉRE

O'72 and Gutenberg, p. 175:
"De bode liet hunne lijken in de zee werpen"
O'76:
"Demetrius liet ..."
S'76:
"The messenger had their bodies thrown into the sea"
Ott:
"Demetrius had their corpses thrown into the sea"
transliteration Ott [127/26]:
DEMÉTRIUS LÉT RA LIKKA IN SÉ WERPA

O'72 and Gutenberg, p. 185:
"dat de goden toornig waren over de overheersching der boozen."
O'76:
"... ongehoorzaaamheid der boozen."
S'76:
"that the gods were angry with the domineering of the wicked."
Ott:
"that the gods were furious about the disobedience of the protesters."
transliteration Ott:
THA DROCHTNA SEND TORNICH OVIRA OVERHÉRICHHÉD THÉRA BOSA.

O'72 and Gutenberg, p. 223:
"de Urgetten of vergetenen"
O'76:
"de Urjetten (Oriten) of vergetenen"
S'76:
"the Urgetten, or forgotten"
Ott:
"the ‘Oryetten’ (Oritae) or forgotten"
transliteration Ott [164/21]:
THA ORJETTEN JEFTHA VRJETNE

~ ~ ~ ~ ~ ~

Missing in the Gutenberg online version:

HET HANDSCHRIFT VAN THET OERA LINDA BOK
heeft al langen tijd vóór het jaar 1600 bestaan.

 De pagineering van het Handschrift is daaraan in lateren tijd toegevoegd. De Handschriften uit den oudsten tijd waren ongepagineerd, en zelfs de oudste voortbrengselen van de drukpers (incunabelen), b.v. de eerste druk van het Oudfriesch Landrecht (Jus Municipale Frisonum), zoogenaamde Anjumer druk, 1466, heeft slechts een aanwijzing van de volgorde der drukvellen (signatuur) door middel van letters, maar geene paginatuur.
 In de Latijnsche uitgave van Claudii Ptolemaei Geographia, door Bilibaldus Pirckheymerus, te Straatsburg 1525, folio, komt nog geene paginatuur voor;
 zelfs nog niet in de Editie van Ausonii Opera te Bordeaux 1591, quarto.
 De sijfers der pagineering komen ook niet overeen met de vormen, die in het H.S. zelf gebezigd zijn en afgebeeld op de tweede plaat. Zij hebben daarentegen den vorm, die tegen het einde der 16e eeuw in het schrijven daarvoor gebruikt is. Doch in hunne zamenstelling vertoonen zij een voor ons vreemd verschijnsel, dat namelijk de honderdtallen van de eenheden en tientallen gescheiden zijn door het woordje ànd of daarvoor een streepje. Even zoo als men sprekende zegt: honderd en een, zoo is hier ook geschreven. 100 ànd 1, 100-2, 100-3, enz. tot 100-99; en dan verder weer 200, 200 ànd 1, 200-2, 200-3, enz. tot 200 ànd 10, (dat de laatste pagina is.)
 Die wijze van getallen schrijven ontmoet men ook hier en daar in het H.S. b.v.
 100 ànd 1 jér;
 an tha jéra 1000 ànd 5;
 1600 ànd 2 jér;
 sont 100 ànd 8 jér.
 Deze bijzonderheid geeft ons eene aanwijzing van den tijd, wanneer die pagineering geschied is. Wij vinden namelijk die schrijfwijze ook in die Cronijck van Hollant, enz. tot Delft, 1591 (Divisie kronijk), b.v.: Als die werelt gestaen had ontrent iiiMiiC ende Lxxv jaer, ende was voor Christus geboorte ontrent MCC ende xxiii jaer.
 In den jare ons Heeren vC ende Lxxxix.
 In 't jaer viiC ende Lxxii. (700 en 72).
 Anno viiiC ende xxvii. (800 en 27). enz. enz.

 De Cronyke van Vrieslant, door Ockam Scharlensem, enz. (Andreas Cornelius Stavriensis) tot Leeuwarden, 1597, folio, schrijft gedurig:
 Anno 300.96. Als men schreef 300.93. Anno 400.57. Anno 500.38. Anno 600.72. Anno 1000.8. Anno 1000 ende 15 enz.

 In latere boeken vindt men deze omslagtige wijze van getallen op te teekenen niet meer. Doch men ziet, dat zij tegen het einde der 16e eeuw nog bekend en in gebruik was.
 Hieruit kan men veilig besluiten, dat de paginatuur van het Handschrift ook van dat einde der 16e eeuw dagteekent.
 Met andere woorden, reeds vóór het jaar 1600 bestond het Handschrift.
 Doch uit die paginatuur leeren wij nog meer bijzonderheden, omtrent het Handschrift kennen.
 De laatste bladzijde is niet gemerkt 200-10, op de wijze als de vorige; maar voluit 200 ànd 10. Dit bewijst, dat de man, die de bladen pagineerde, hier zijne taak geeindigd had, en dat deze bladzijde toen de laatste was van hetgene er destijds nog van het Handschrift aanwezig was, dewijl het slot van het Handschrift reeds vóór dien tijd was verloren geraakt.
 Dit had niet kunnen geschieden, in dien niet het Hand-schrift reeds een geruimen tijd vroeger door het slijten en breken van de draden uit het omslag was gevallen en in losse katerns en bladen daar heen had gelegen.
 De zorg om te voorkomen, dat die los liggende bladen in wanorde zouden geraken, heeft voorzeker den toenmaligen eigenaar er toegebracht, om ze van eene paginatuur te voorzien.
 Deze loopt geregeld door tot bl. 168, vervolgt dan, p. 189 tot 192, en eindelijk van p. 195 tot 210. Wat hier tusschen ontbreekt, komt mij voor in lateren tijd verloren gegaan te zijn, zoodat thans de zeven eerste katerns nog compleet zijn, van het achtste slechts de beide laatste bladen p. 189—192, en van het negende katern de acht middelste bladen p. 125—210 overig zijn.

 Het voornaamste besluit, dat hieruit volgt, is, dat het Handschrift, zoo lang het in zijn omslag was vast gehecht, nog ongepagineerd geweest is, en dat dus Hiddo oera Linda de pagina's niet genommerd heeft. Hij behoefde dat trouwens ook niet te doen, omdat hij zijn Handschrift zelf innaaijende wel wist, hoe de katerns op elkander volgden.
 Had hij het Handschrift aan een binder gegeven, om het in te naaijen, dan had hij de katerns van eene volgletter of ander merk moeten voorzien. Doch dit heeft hij ook niet gedaan, en dit bevestigt wederom mijne elders reeds uitgesproken veronderstelling (Voorbericht bl. XII), dat Hiddo oera Linda eigenhandig het Handschrift in een omslag heeft ingenaaid.

Dr. J.G. OTTEMA.

Haverschmidt had a Life

screenshot from Frisian TV documentary
promoting the Haverschmidt theory

According to the currently prevailing theory, the manuscript that became known as the Oera Linda-book would have been fabricated by 1. Haverschmidt (initiator and author); 2. Verwijs (translator into pseudo Old-Frisian); and 3. Over de Linden (writer in pseudo old script on quasi old paper).

This theory assumes that Haverschmidt, during his two years (1862-1864) as clergyman in Den Helder, became acquainted with Over de Linden, where the latter was shipyard supervisor of the Royal Navy. However, Over de Linden was not a churchgoer, was 23 years older than Haverschmidt, had just become widower and was about to remarry. Haverschmidt will have had to focus his attention on his new parish, the usual preparation of sermons and also was about to get married. Both men worked full time.

residences of Haverschmidt (Schiedam),
Over de Linden (Den Helder)
and Verwijs (Leeuwarden)

After Haverschmidt moved to Schiedam in 1864, he became father and will again have had to get to know his parish. Besides all the research needed to be able to write the initial text of the OLB, he would have had to correspond with both Verwijs to get it translated and with Over de Linden to give it the old look. Those last two jobs must also have been very extensive - not something that can be done in a few Sunday afternoons!

Between 1867 and 1869, Over de Linden and Verwijs have corresponded about the manuscript aiming to get it translated into Dutch. Verwijs visited Den Helder to see the manuscript for himself. All of this would have been part of the conspiracy. All three kept it a secret, even after their deaths. Over de Linden would have lied to his children and grandchildren about it. The witnesses who confirmed to - long before it became well known - have heard about the manuscript (several), or even have seen it (one), must all have lied or been confused.

These three men had a career, a social life, a family. Assuming it would even be possible to create something like the Oera Linda-book and keep this a total secret, a team of highly motivated specialists would have to work on it for many years, like monks or hermits. The supposed suspects, however, had a life. Therefore, the Haverschmidt theory is not realistic.

	Over de Linden, age 50-58, Navy shipyard supervisor	Verwijs, age 31-39, teacher/ archivist/ dictionary editor	Haverschmidt, age 27-35, clergyman/ poet
1861	1st wife Trijntje J. dies 31 Dec.	fiancée Aemilia W. dies 14 Sept.
1862		start as archivist-librarian	moves to Den Helder in December
1863	2nd marriage 14 May Geertruida, son Leendert married 26 Apr.	publication about St. Nicholas	marriage 6 Aug. Jacoba J.M.
1864		marriage 21 Jan. Lamberdina H.	moves to Schiedam in July, daughter Margot born 13 Aug.
1865	daughter Hendrika married 18 Apr.	publication about Germanic words for 'woman'
1866	daughter Anna marries 24 Dec.		son Nicolaas born 3 Dec.
1867	start correspondence with Verwijs	start research OLB	poetry collection published
1868	son Cornelis dies in Dutch Indies	moves to Leiden, start as editor of Dutch dictionary	son Nicolaas dies 29 July
1869	son Anton J. marries 11 Aug.	Manuscript copied, translation taken over by Winkler	son François born 18 Dec.

1. Cornelis Over de Linden: (1811-1874) see genealogy
Over de Linden to Dr. Ottema, 16-11-1871:
"I don't have the slightest doubts that one day the truth will come float to the surface, but now that I have studied your translation, I figure that the laws described in it are very radical, and that when the theology it teaches would become that of the people again, all sorts of clergymen would have to find a new job. That is why I think they will oppose it as much as is in their power."
(Dat de waarheid boven drijven zal daar twijfel ik geenszins aan, maar nu dat ik uwe vertaling bestudeerd heb, meen ik dat de wetten welke daarin voorkomen zeer radicaal zijn, en dat als de godsdienst die er in geleerd wordt, weder die van het volk werd, de dominées en c.s. wel een ander baantje bij den hand mogten nemen. Daarom dunkt mij zullen zij het zoo veel tegenwerken als in hun vermogen is.)

2. Eelco Verwijs, born 17-7-1830 Deventer, died 28-3-1880 Arnhem, son of Adrianus Verwijs (1788-1844) and Trijntje Fockema (1797-1871);
married 21-1-1864 Franeker (living Leeuwarden/ Franeker);
Lamberdina Henriette Telting, born 1837 Franeker, dies 19-9-1920 Arnhem, daughter of Albertus Telting (1803-1863) and Anna Cornelia Henrietta Huguenin (1807-1885);
No children

Verwijs to Over de Linden, 13-10-1867:
"I received your mostly welcome postage [the first part of the original manuscript], which to me irrefutably proves the authenticity..."
(En daar ontvang ik uwe mij zoo hoogst welkome bezending (t.w. het eerste gedeelte van het origineele handschrift) waardoor mij de echtheid onwederleggelijk wordt [werd] bewezen...)

Idem, 19-10-1867:
"It certainly is a manuscript of one of your ancestors, copied many times [...] which absolutely deserves to be known."
('t Is zeker een meermalen overgeschreven handschrift van een Uwer voorvaders [...] dat alleszins verdiend gekend te worden.)

Note: In his 1863 publication "De namen der vrouw bij den Germaan" (Germanic words for 'woman'), Verwijs suggests that the name of the village Vronen was derived from 'vroon' meaning 'lord/master' (Dutch 'heer', p.14), while in OLB this is FOR.ÁNA (Dutch 'vooraan': in front). If he was really the translator, it should be possible to identify his 'signature' in the OLB. However, in the meticulous studies that tried to prove him guilty, such evidence was never found.

Note: Verwijs wrote 17-10-1867 to state officials about the manuscript containing "about 200 pages". Assuming it was fabricated, this must have been done before Verwijs wrote the officials, for if they would have demanded to immediately obtain or see it, he would have risked his reputation (or more).

3. François HaverSchmidt, born 14-2-1835 Leeuwarden, died 19-1-1894 Schiedam, son of Nicolaas Theodorus Johannes Haverschmidt (1801-1879) and Geeske Bekius (1803-1878);
married 6-8-1863 Utrecht
Jacoba Johanna Maria Osti, born 2-4-1841 Utrecht, died 14-6-1891 Schiedam, daughter of Nicolaas Clement Osti and Margaretha Christiana Klanek.
Children:

1. Margaretha Christiana (Margot) Haverschmidt, born 13-8-1864, Schiedam, died 6-12-1944 Zeist, not married.
2. (Nicolaas Theodorus Clemens, born 3-12-1866 and died 29-7-1868 Schiedam)
3. François Haverschmidt, born 18-12-1869 Schiedam, died 10-9-1928 Utrecht; married 2-7-1896 Dordrecht Catharina Jacoba Johanna Verbroek, geb. 1876 Dordrecht

Mrs. Haverschmidt-Osti

Career as clergyman Leiden (Theology study): 1852 to 1858. Leeuwarden (one year without work): 1859 Foudgum and Raard: from 1859 to 1862 Den Helder: from 1862 to 1864 Schiedam: from 1864 to 1894 Publications 1856, 1857, 1859 contributions to students' almanac 1867 Snikken en Grimlachjes (poetry collection)

François junior

(more relevant quotes and information may be added later)