transcribed, translated and published by Montanus Hettema (1832)
Notes:
- Transcription is changed into capitals by me to make comparison to OLB language easier.
- The translation by Hettema contains some errors. I plan to add a corrected version later.
- English translation added; a mix of an anonymous one I found on the web and some improvised corrections by me (part II not revised yet).
Part I
THIT WAS TO THERE STUNDE
THA THI KENENG KERL RIUCHTA BIGUNDE
Het was ten tijde
Dat de koning karel zijn gebied begon;
It was at the time
that king Charles began to rule.
THA WAS TER ANDE THERE SAXINNA MERIK
LIUDINGERUS EN HERA FELE STERIC
Toen was er in de saksische landen
Luidinger een zeer sterk heer.
Then there was in the Saxonmarks
Liudingerus, a very strong lord.
HI WELDE HIM ALSA WALDLIKE
TAGETHAN, THER HI FON RIUCHTA SCOLDE BIHALDA THA KENIG KERLIS KAIRSKA RIKE
Hij behield voor zich met geweld de tienden,
Die hij met regt moest behouden voor des konings karels keizerlijk rijk;
He took for himself with force the taxes,
that were ment for king Charles' empire.
AC WELDE HI MA DUAN
HI WELDE THA STERKA FRESAN VNDER SINNE TEGETHA TIAN
Ook wilde hij meer doen.
Hij wilde de sterke friezen onder zijne tienden trekken.
And he wanted to do more;
he wanted to tax the strong Frisians.
HI BIBAD IT EFTER ALLE SINE RIKE
THET MA HINE HETA SCOLDE KONING WALDELIKE
Hij beval daarna in geheel zijn rijk
Dat men hem magtigen koning zoude noemen.
He ordered in whole his realm
that he should be called mighty king.
THA THI KENING KERL THIT VNDERSTOD
TORNIG WAS HIM HIRVMBE SIN MOD
Wanneer de koning karel dit vernam,
Was zijn gemoed hierom zeer toornig.
When king Charles understood this,
his mood became furious.
HI LET HIT THA FRESUM THA KUNDIG DUAN
HODIR HIA THENE NIA KENING MITH HIM MITH STRIDE WELDE BISTAN
Hij liet het de friezen dan weten,
Hoe zij den nieuwen koning met hem zouden be-oorlogen.
He announced to the Frisians
whether they with him would start a fight against the new king.
THA FRESEN GADER E.KOMEN
UPPE THIT BODESCIP. SE ANNE GOD GENOMIN
De friezen te zamen gekomen zijnde
Op dit boodschap, bebben een goed besluit genomen.
The Frisians gathered;
on this message they took a good decision.
THI FRESA FELE STERKA
HI FORIM THA AND THA SAXINNA MERKA
De friezen veel en sterk
Gingen dan пааг de saksische landen;
The Frisians very strongly
went to the the Saxonmarks.
THA SASSISKA HERAN THIT FORNOMIN
UP THA FELDA IA FRESUM TO IONIS KOMIN
Als de saksische heeren dit vernamen,
Kwamen zij de friezen op het veld tegemoet.
The Saxon lords became aware of that;
they came to meet the Frisians on the field.
THA FUGTIN SE ALSA GRIMLIKE
OF SLOG MA THA SAXUM BETHE THENE ERMA AND THENE RIKA
Toen vochten zij zeer grammoedig;
Men sloeg de saksers dood, beiden armen en rijken;
Then they fought so grimly
they slew the Saxons both the poor and the rich.
THAG TO THA LESTA
FENG MA OF THA SAXUM. HERAN AND RIDDERAN. THA BESTA
Doch op het laatst
Ving men de besten van de saksische heeren en ridders.
But at last
they caught the best of the Saxon lords and knights.
HIA BAND MA ALSA SERE
MITH ENE STERKA MERE
Men bond hen zeer vast,
Met eenen sterken strik;
Those they tied so much
with strong fetters.
JA LATTEN SE THA WALDELIKE
ALDER HIA THENE KENING KERL URNOMIN SINE RIKE
Zij leidden hen toen met geweld,
Alwaar zij wisten, dat de koning karel in zijn rijk was.
Then they lead them by force
where they found king Charles in his realm.
THA HI THET FORNOM
THET HIM THI SAXINNA HERA ALLE BUNDEN KOM
Toen hij dit vernam,
Dat alle de saksische heeren gebonden bij hem kwamen,
When king Charles heard
that the Saxon lords came to him all tied,
WEL WAS HIM ANDE SINE HEI
THI BAD THA STULTA FRESA GODNE DEI
Toen was hij wel te moede,
En wenschte de stoute friezen goeden dag.
he was very glad in his mind;
he wished the proud Frisians a good day.
HI NOM SE THA ANDE PALAS SIN
HI SCANCT.UM BETHE MEDE ANDE WIN
Hij nam hen toen in zijn paleis,
Hij schonk hun beide eten en wijn.
He then took them in his palace
and served them both mead and wine.
THA FRESAN FORIN VT.ES KUNINGES HOWE
TO IHER LONDE HIA WEDERKOM MIT HALIKE LOWE
De friezen gingen uit des konings hof,
En kwamen met grooten lof wederom in hun land.
The Frisians left the kings' court;
they arrived in their country with high praise.
ALDUS HEB HI URSTEN
HU TA STERKA FRESA HIS WITH THENE SAXA THA FORGEN
Aldus hebt gij verstaan,
Hoe het de sterke friezen tegen de saksers toen is gegaan.
So you have heard
how the strong Frisians then fared against the Saxons.
~ ~ ~ ~ ~ ~
Part II
(English translation not revised yet)
THET SKE THERNA TO ENER STUNDE
THET TA ROMERA HERAN WITH THENE KENING KERL STRIDA BIGUNDEN
Het geschiede kort daarna,
Dat de romeinsche heeren tegen den koning karel den strijd begonnen;
There after it occurred at a time
that the Roman lords began fight against king Charles.
STULTLIKE
WELDIN HIA THENE TINS BIHALDA THA KENINGLIKA RIKE
Stoutelijk
Wilden zij den cijns onthouden aan het koninklijk rijk.
Recklessly
they wanted to keep the tax of the kingdom.
THI KENING THIT SERELIKE
KUNDEGIA LET ALLE SINE KENINGRIKE
De koning liet dit ernstig
In alle zijne koningrijken verkondigen;
The king severely
announced this in whole his kingdom.
JHA KOMIN ALLE TO SAMENE
THER WERIN AND SINE RIKE. SIBBE AND FRAMEDE
Toen kwamen zij allen te zamen,
Die in zijn rijk waren, naastbestaanden en vreemden.
They came all together
who were in his realm, relatives and foreigners.
THA FRESAN THET MERE FORNOMIN
TO THES KENINGES HOWE VNELATHADIS SE THER KOMIN
Als de friezen deze tijding vernamen,
Kwamen zij ongeroepen in des konings hof;
As the Frisians heard this news
they came to the kings court without being asked.
JHA WERIN THER NETTE ANDE GOD
WAND IHA DROGIN ENIR STULTERE LAUWA MOD
Zij waren daar nut en goed,
Want zij droegen een' stouten leeuwen-moed.
There they came in useful
because they had the courage of a brave lion.
JHA SPREKIN THER TO FARA THA KENINGGE WIGANDLIKE
JHA WELDE ALLENA FIUGTA WITH.A ROMERA HERAN FORE THET KAIRSLIKE RIKE
Zij spraken daar voor den koning, als strijdbaren;
Zij wilden alleen tegen de romeinsche heeren voor het keizerlijk rijk vechten:
There they spoke to the king heroically
they would fight alone against the Roman lords for the empire.
THA NOMIN THA SCERPA SUERD AND IHERA HONDA
JHA GENGIN TO FARA THERE BURIG STONDA
Zij namen het scherpe zwaard in hunne handen,
En gingen voor den burgt staan.
They took the sharp swords in their hands and
placed themselves in front of the castle.
THA HERAN BINNA THERE BURIG THIT GESEGIN
UPPA THENE FELD ION THA FRESAN TO STRIDE THA TEGIN
Als de Heeren in den burgt dit zagen,
Begonnen zij tegen de friezen op het veld te strijden;
The lords inside the castle saw this;
they went to fight against the Frisians on the field.
EN ORDIL WARTH THER UPGEHEWIN
MONIG DIORE WIGAND WARTH NITHER GESLEGIN
Een gevecht werd daar begonnen:
Menige dierbare strijder werd daar gеslagen.
An ordeal was begun;
many valuable fighter was then there slain.
THA TO THERE STUNDE
THI FRESA HASTELIKE ON THA HERAN FIUGTA BIGUNDE
Dan op dat ogenblik
Begonnen de friezen spoedig tegen de heeren te vechten;
Then at that moment
the Frisians violently began to fight upon the lords.
SERLIKE THA HERAN VMBE THA SEGIN
ALLE BALDE SE TO THERE BURG FLEGIN
Met droefheid zagen de heeren om,
En vluchten spoedig naar den burgt.
Frightened the lords then looked back and
all of them flew quickly to the castle.
THI FRESA FOLGADE MITH VNTUIUILIKA SINNE
HU HI THA BURG KREFTLIKE WNNE
De friezen volgden met vast beraad,
Opdat zij den burgt met kracht zouden winnen;
The Frisians followed with determined mind,
that they would win the castle with force.
THACH UPPA THET LESTE
WNNIN IHA THA BURG AND HERAN THA BESTA
Doch op het laatst
Wonnen zij den burgt en de besten der heeren.
But at last
they won the castle and the best of the lords.
THA PORTA GUNDT MA BISLUTA
THI KENING KERL MITH SINE FOLKE WAS.TER ABUTA
Toen begon men de poort te sluiten;
De koning karel met zijn volk was er buiten;
People began to close the gates,
but king Charles and his troops were outside.
JHA FUNDEN.T AND HIARA REDE
JHA WELDE THA KENING KERLE IOWA BETHE BURG ANDE LIUDE
Zij besloten in hunnen raad,
Zij wilden den koning karel geven, beide burgt en volk.
The Frisians took a decision;
they would give king Charles both castle and garrison.
THI KENING THOGTE ANDE SINE MODE
HU HI THA STULTA FRESA THISSE WALDELIKA DEDA LANIA SCOLDE MITH ENIGA GODE
De koning dacht nu bij zichzelven,
Hoe hij de stoute friezen deze dappere daden met eenig goed zoude beloonen:
The king thought to himself
how he should repay the brave Frisians with some goods for this enormous action.
HI IOF HIM MITH.A ALLERE ARISTA IEFTHA
THA MASTA
Hij gaf hun bij de allereerste gift
Het meeste.
First of all he gave them
a great gift.
TUINTECH MERKA FON BRONDRADA GOLDE
THER THI FRESA IERALIC THA KAIRSCIPE TO TEGETHA IOWA SCOLDE
Twintig mark brandrood goud,
Hetgeen de friezen 's jaarlijks tot belasting moesten geven;
Twenty coins of fiery red gold
that the Frisians should give the empire yearly as tax
THIU IEFTE THER HI HEDE THA FRESUM GEDAN
THUI MOSTE EMMER AND EMMER MARE VELIKA STAN
De gift, die hij de friezen deed,
Die moest altijd vast staan.
That gift that he gave the Frisians,
that should always and forever endure.
THER HI THA BAD KAIRSLIKE
THET SE NE SCOLDE NEN HERA THUWINGGA WALDELIKE
Daar hij toen als keizerbeval
Dat hen geen heer met geweld zoude dwingen,
Besides he commanded imperially
that no lord should force them by power.
HIT NE WERE THET IHA BI IERA GODA WILLA WELDE THET DUA
THET SE ANNE HERA WOLDE VNDFA
Ten zij, dat zij met haren goeden wil dit wilden doen,
Dat zij een heer wilden aannemen.
Unless it were that they would do it by their own free will
that they would accept a lord.
THAG WEN IK ANDE MINE SINNE
THET HIA BI WILLA ANGNE HERA GEWINNE
Evenwel twijfele ik bij mijzelven,
Of zij met hun wil eenen heer zullen nemen.
But I don't think to myself,
that they by own will would recognize a lord.
NOWET ALLENA THA KENINGGE AND THISSE BODE NOGADE
THES HELIGE PAWIS GREGORIUS WELD. HI HIR TO FOGADE
Niet alleen bekrachtigde de koning dit bevel,
Maar het bevel van den heiligen paus gregorius voegde hij er bij.
The king was not satisfied with this order,
the authority of the holy pope he added to it.
HI BED HIT IT A PAWES THA
THET HI THA FRESAN MITH.A GASTELIKA RUICHTE WELDE BIFA
Hij verzocht toen ooK aan den paus,
Dat hij de friezen in het geestelijk regt wilde opnemen.
He then asked it the pope
that he would put the Frisians under clerical rule.
HEWELIKE ALLE HI TO BONNE SE DEDE
THER THA FRESUM TO BROGTE ENIGE NEDE
Hij deed allen voor eeuwig in den ban,
Die aan de friezen eenige schade toebragt.
He forever excommunicated all those
that the Frisians caused any trouble.
ALDER BIBAD HIT THI KENING KERL OPINBERE
THET FRESAN IERALIC NIGE REDIAN HIM KERE
Daarna beval het de koning openlijk,
Dat de friezen zich 's jaarlijks nieuwe regters kozen;
There commanded king Charles publicly that
the Frisians should choose new judges every year.
THA KAIRSLIKA CRONA HI UPPA IHERA HAWID SETTE
ALDERVMBE HI SE SCERA LETTE
Hij zette hen de keizerlijke kroon op het hoofd,
En liet hen daarom scheren.
He put the imperial crown on their head,
therefore he ordered to shave them.
THAG IEF SE THET NE WELDE NOWET DUA
UT MOSTIN SE HIM IHERA HER LETA FRILIKE WAXA
Evenwel zoo zij dit niet wilden doen,
Dan moesten zij hun haar vrij laten groeijen,
But if they did not want to do that,
they were allowed to let their hair grow freely.
THET HIT ALLE LUIDA MAGTE THA SIAN
THET HI SE FRI HEDE GEDAN
Opdat het аlle volken dan mogten zien,
Dat hij hen vrijgemaakt had.
that all people might see then
that he has made them free.
HI BIBAD HIT HIM THA KENINGLIKE
ALLE THI FRESA THER WERE STERIK AND RIKE
Hij beval het hen als koning,
Al de friezen, die dapper en rijk waren,
He commanded them then kingly,
all Frisians that were strong and rich,
THET IHA ANNE SLAG AND IHERA WITTA HALS SCOLDE HIM VNDFA
THER EFTER MOSTE HI RIDDER BILIWA
Dat zij eenen slag aan haren blooten hals van hem zouden ontvangen;
Daarna moesten zij ridders blijven.
that they should receive an accolade on their white neck;
After that he should always be knight.
WEPIN SCOLDE HI THER EFTER DREGA ALLE SCONE
AND SINE SCELDE MOSTE HI MELIA THA KENLIKE CRONA
Hij zoude daarna zeer schoone wapenen dragen;
In zijn schild moest hij schilderen de koninklijke kroon.
He should carry a very nice weapon;
on his shield he should paint the royal crown.
THET HI THISSE IEFTA THA FRESUM HEDE EVELIKE DAN
THER HI KENINGAN AND HERTIGAN TO WITSCIPE UPNOM. AND ONDRIS MONIGE HALIKE MAN
Dat hij deze gift de friezen voor altijd had gedaan,
Hiertoe nam hij koningen, hertogen en menig ander groot man tot getuigen.
That he this gift had given the Frisians for ever
for that he took to witness kings and dukes and many other high men.
THACH TO LESTA
HU HIT THA EFTERKUMANDA EVELIKE WISTE
Doch ten laatsten,
Opdat het de nakomelingen ten allen tijde zouden weten,
But at last,
That the descendents should know forever,
ANDE THA BREWIN HIT MA BISCREF
FON THA IEFTUM. THER ABUTA NEWET URIETIN BILEF
Beschreef men het in de brieven,
Van de giften, daar niets uit vergeten bleek.
in the letters it was written
about the gifts, that nothing should be forgotten.
THET INSIGEL THET WAS FON THA BRONDRADA GOLDE
HU HIT ALLE LIUDE WISTE. THET THIUS IEF EWELIKE STONDA SCOLDA
Het zegel was van brandrood goud,
Opdat alle menschen zouden weten, dat deze gift eeuwig zoude staan.
The seal was of fiery red gold,
that all people should know that this gift should exist forever.
THISSE BREF MA THA FRI FRESA IEF AND SINE HOND
MITH DOLE AND MITH HARUM HI WIDER FOR AND SINE AIN FRILIKE LOND
Deze brief gaf men den frijen fries in zijne handen;
Met roem en eer ging hij weder naar zijn eigen vrij land.
This letter they gave the free Frisian in his hand.
With pride and with honour he went back to his own free country.
ALDUS MUGIN HIT ALLE LIUDE FORSTAN
THET THI KENING KERL THENE FRESA. VMBE THET KREFTELIKE STRID. FRI HEWET GEDAN
Zoo mogen het alle menschen verstaan,
Dat de koning karel de friezen, om den dapperen strijd, vrij heeft gemaakt.
In this way all people may understand
that king Charles the Frisians has made free because of that strong fight.
No comments:
Post a Comment